De Vimalakirti Nirdesa Sutra ook wel de Vimalakirti Sutra genoemd, werd waarschijnlijk bijna 2000 jaar geleden geschreven. Toch behoudt het zijn frisheid en humor, evenals zijn wijsheid. Moderne lezers waarderen vooral haar les over de gelijkheid van vrouwen en de verlichting van leken.
Zoals de meeste boeddhistische Sutra's van Mahayana zijn de oorsprong van de tekst niet bekend. Algemeen wordt aangenomen dat het origineel een Sanskriettekst was die dateert uit de eerste eeuw na Christus. De oudste versie die tot op de dag van vandaag overleeft, is de vertaling in het Chinees door Kumarajiva in 406 CE. Een andere Chinese vertaling, die als nauwkeuriger werd beschouwd, werd in de 7e eeuw door Hsuan Tsang voltooid. Het nu verloren Sanskriet-origineel werd ook vertaald in het Tibetaans, meest autoritair door Chos-nyid-tshul-khrims in de 9e eeuw.
De Vimalakirti Sutra bevat subtielere wijsheid dan in een kort essay kan worden gepresenteerd, maar hier is een kort overzicht van de soetra.
Vimalakirti's verhaal
In dit allegorische werk is Vimalakirti een leek die over een groot aantal discipelen en bodhisattva's debatteert en zijn diepe verlichting en begrip toont. Alleen de Boeddha zelf is zijn gelijke. Het eerste punt dat in de soetra wordt gemaakt, is dus dat verlichting niet afhankelijk is van de wijding.
Vimalakirti is een Licchavi, een van de heersende clans van het oude India, en hij wordt door iedereen hoog gewaardeerd. Het tweede hoofdstuk van de soetra legt uit dat Vimalakirti ziekte veinselt (of ziekte in zich opneemt) zodat veel mensen, van de koning tot de gewone mensen, hem zouden bezoeken. Hij predikt de dharma tot degenen die komen, en veel van zijn bezoekers realiseren verlichting.
In de volgende hoofdstukken vinden we dat de Boeddha zijn discipelen, evenals transcendente bodhisattva's en goden, vertelt om ook naar Vimalakirti te gaan. Maar ze zijn terughoudend om excuses te maken omdat ze in het verleden allemaal waren geïntimideerd door het superieure begrip van Vimalakirti.
Zelfs Manjusri, de bodhisattva van wijsheid, voelt zich vernederd door Vimalakirti. Maar hij stemt ermee in om de leek te bezoeken. Dan besluiten een groot aantal discipelen, boeddha's, bodhisattva's, goden en godinnen mee te gaan om te getuigen omdat een gesprek tussen Vimalakirti en Manjusri onberekenbaar verhelderend zou zijn.
In het verhaal dat volgt, breidt Vimalakirti's zieke kamer zich uit om de ontelbare wezens op te nemen die hem waren komen opzoeken, wat aangeeft dat ze het grenzeloze rijk van ondenkbare bevrijding zijn binnengegaan. Hoewel ze niet van plan waren geweest om te spreken, trekt Vimalakirti de discipelen van Boeddha en andere bezoekers in een dialoog waarin Vimalakirti hun begrip uitdaagt en instructies geeft.
Ondertussen geeft de Boeddha les in een tuin. De tuin breidt zich uit en de leek Vimalakirti verschijnt met zijn menigte bezoekers. De Boeddha voegt zijn eigen instructiewoorden toe. De soetra sluit af met een visioen van de Boeddha Akshobhya en het Universum Abhirati en een epiloog met een versie van de Vier Reliances.
De Dharma-deur van non-dualiteit
Als je de belangrijkste leer van de Vimalakirti in één woord zou moeten samenvatten, zou dat woord 'non-dualiteit' kunnen zijn. Non-dualiteit is een diepe leer die vooral belangrijk is voor het Mahayana-boeddhisme. In zijn meest basale verwijst het naar perceptie zonder verwijzing naar subject en object, zelf en andere.
Hoofdstuk 9 van de Vimalakirti, 'De Dharma-deur van non-dualiteit', is mogelijk het bekendste gedeelte van de soetra. In dit hoofdstuk daagt Vimalakirti een groep transcendente bodhisattva's uit om uit te leggen hoe ze de dharma-deur kunnen betreden. De een na de ander geven voorbeelden van dualisme en non-dualisme. Bijvoorbeeld (vanaf pagina 74, Robert Thurman-vertaling):
De bodhisattva Parigudha verklaarde: '' Zelf 'en' onbaatzuchtigheid 'zijn dualistisch. Aangezien het bestaan van het zelf niet kan worden waargenomen, wat is er dan' onbaatzuchtig 'te maken? Het non-dualisme van de visie van hun aard is dus de toegang tot non-dualiteit ."
De bodhisattva Vidyuddeva verklaarde: '' Kennis 'en' onwetendheid 'zijn dualistisch. De aard van onwetendheid en kennis is hetzelfde, want onwetendheid is ongedefinieerd, niet te overzien en buiten de sfeer van het denken. Het besef hiervan is de toegang tot non-dualiteit. "
De een na de ander proberen de bodhisattva's elkaar te overtreffen in hun begrip van non-dualiteit. Manjusri verklaart dat iedereen goed heeft gesproken, maar zelfs hun voorbeelden van non-dualiteit blijven dualistisch. Dan vraagt Manjusri aan Vimalakirti om zijn leer aan de ingang van non-dualiteit aan te bieden.
Sariputra zwijgt en Manjusri zegt: "Uitstekend! Uitstekende, edele heer! Dit is inderdaad de toegang tot de non-dualiteit van de bodhisattva's. Hier is geen gebruik van lettergrepen, geluiden en ideeën."
De godin
In een bijzonder intrigerende passage in hoofdstuk 7 vraagt de discipel Sariputra een verlichte godin waarom ze niet transformeert uit haar vrouwelijke staat. Dit kan een verwijzing zijn naar een algemene overtuiging dat vrouwen moeten transformeren om mannen te worden voordat ze Nirvana betreden.
De godin antwoordt dat "vrouwelijke staat" geen inherent bestaan heeft. Dan laat ze op magische wijze Sariputra haar lichaam aannemen, terwijl ze het zijne aanneemt. Het is een scène vergelijkbaar met de geslachtstransformatie in de feministische roman van Virginia Woolf Orlando, maar bijna twee millennia eerder geschreven.
De godin daagt Sariputra uit om te transformeren van zijn vrouwelijk lichaam, en Sariputra antwoordt dat er niets te transformeren is. De godin antwoordt: "Met dit in gedachten zei de Boeddha:" In alle dingen is er noch mannelijk noch vrouwelijk. "
Engelse vertalingen
Robert Thurman, The Holy Teachings of Vimalakirti: A Mahayana Scripture (Pennsylvania State University Press, 1976). Dit is een zeer leesbare vertaling uit het Tibetaans.
Burton Watson, The Vimalakirti Sutra (Columbia University Press, 2000). Watson is een van de meest gerespecteerde vertalers van boeddhistische teksten. Zijn Vimalakirti is vertaald uit de Chinese tekst van Kumarajiva.
