Het sacrament van de heilige orden is de voortzetting van het priesterschap van Jezus Christus, dat Hij zijn apostelen schonk. Daarom verwijst de catechismus van de katholieke kerk naar het Sacrament van de Heilige Orden als 'het sacrament van de apostolische bediening'.
"Ordination" komt van het Latijnse woord ordinatio, wat betekent iemand in een order op te nemen. In het Sacrament van de Heilige Orden wordt een man opgenomen in het priesterschap van Christus op een van de drie niveaus: het episcopaat, het priesterschap of het diaconaat.
Het priesterschap van Christus
Het priesterschap werd door God onder de Israëlieten gevestigd tijdens hun uittocht uit Egypte. God koos de stam van Levi als priesters voor de Hebreeuwse natie. De primaire plichten van de Levitische priesters waren het offeren en bidden voor het volk.
Jezus Christus vervulde voor eens en voor altijd de plichten van het oudtestamentische priesterschap door zichzelf op te offeren voor de zonden van de hele mensheid. Maar net zoals de eucharistie het offer van Christus vandaag aan ons presenteert, zo is het nieuwtestamentische priesterschap een deel in het eeuwige priesterschap van Christus. Hoewel alle gelovigen in zekere zin priesters zijn, zijn sommigen opzij gezet om de kerk te dienen zoals Christus Zelf deed.
In aanmerking komen voor het sacrament van de heilige orden
Het Sacrament van de Heilige Orden kan alleen geldig worden verleend aan gedoopte mannen, volgens het voorbeeld van Jezus Christus en zijn apostelen, die alleen mannen als hun opvolgers en medewerkers kozen. Een man kan niet eisen dat hij gewijd wordt; de kerk heeft de autoriteit om te bepalen wie in aanmerking komt om het avondmaal te ontvangen.
Hoewel het episcopaat universeel gereserveerd is voor ongehuwde mannen (met andere woorden, alleen ongehuwde mannen kunnen bisschop worden), varieert de discipline met betrekking tot het priesterschap tussen het oosten en het westen. De oosterse kerken laten gehuwde mannen priester wijden, terwijl de westerse kerk staat op het celibaat. Maar zodra een man het Sacrament van de Heilige Orden heeft ontvangen in de oostelijke kerk of de westerse kerk, kan hij niet trouwen en kan een getrouwde priester of een getrouwde diaken niet hertrouwen als zijn vrouw sterft.
De vorm van het sacrament van de heilige orden
Zoals de catechismus van de katholieke kerk opmerkt (par. 1573):
De essentiële rite van het sacrament van de Heilige Orden voor alle drie de graden bestaat uit de handoplegging van de bisschop op het hoofd van de ordinand en in het specifieke wijdingsgebed van de bisschop waarin God wordt gevraagd om de uitstorting van de Heilige Geest en zijn juiste gaven naar de bediening waarnaar de kandidaat wordt gewijd.
Andere elementen van het avondmaal, zoals het in de kathedraal (de eigen kerk van de bisschop); vasthouden tijdens de mis; en het vieren op een zondag zijn traditioneel maar niet essentieel.
De minister van het Sacrament van de Heilige Orden
Vanwege zijn rol als opvolger van de apostelen, die zelf opvolgers van Christus waren, is de bisschop de juiste dienaar van het Sacrament van de Heilige Orden. De genade van het heiligen van anderen die de bisschop bij zijn eigen wijding ontvangt, stelt hem in staat anderen te wijden.
De wijding van bisschoppen
Er is slechts één sacrament van heilige orden, maar het sacrament heeft drie niveaus. De eerste is dat wat Christus Zelf aan zijn apostelen schonk: het episcopaat. Een bisschop is een man die door een andere bisschop wordt geordend (in de praktijk meestal door meerdere bisschoppen). Hij staat in een directe, ononderbroken lijn van de apostelen, een toestand die bekend staat als 'apostolische successie'.
Ordening als bisschop verleent de genade om anderen te heiligen, evenals de autoriteit om de gelovigen te onderwijzen en hun geweten te binden. Vanwege de ernstige aard van deze verantwoordelijkheid, moeten alle bisschoppelijke ordeningen door de paus worden goedgekeurd.
De wijding van priesters
Het tweede niveau van het Sacrament van de Heilige Orden is het priesterschap. Geen bisschop kan alle gelovigen in zijn bisdom bedienen, dus handelen priesters, in de woorden van de catechismus van de katholieke kerk, als 'medewerkers van de bisschoppen'. Ze oefenen hun bevoegdheden wettig alleen uit in gemeenschap met hun bisschop, en dus beloven ze gehoorzaamheid aan hun bisschop op het moment van hun wijding.
De voornaamste taken van het priesterschap zijn de prediking van het evangelie en de offerande van de eucharistie.
De wijding van diakenen
Het derde niveau van het Sacrament van de Heilige Orden is het diaconaat. Diakenen helpen priesters en bisschoppen, maar naast de prediking van het evangelie krijgen ze geen speciaal charisma of spirituele gave.
In de oosterse kerken, zowel katholiek als orthodox, is het permanente diaconaat een constant kenmerk geweest. In het Westen was het ambt van diaken echter eeuwenlang voorbehouden aan mannen die van plan waren om tot priester gewijd te worden. Het permanente diaconaat werd in het Westen hersteld door het Tweede Vaticaans Concilie. Getrouwde mannen mogen permanente diakenen worden, maar zodra een getrouwde man de wijding heeft aanvaard, kan hij niet hertrouwen als zijn vrouw sterft.
De effecten van het sacrament van heilige orden
Het Sacrament van de Heilige Orden, zoals het Sacrament van de Doop en het Sacrament van de Bevestiging, kunnen slechts eenmaal voor elk niveau van wijding worden ontvangen. Als een man eenmaal is geordend, wordt hij spiritueel veranderd, wat de oorsprong is van het gezegde: "Eens een priester, altijd een priester." Hij kan worden ontheven van zijn verplichtingen als priester (of zelfs verboden om als priester op te treden), maar hij blijft voor altijd priester.
Elk niveau van wijding verleent speciale genaden, aan het vermogen om te prediken, verleend aan diakenen; tot het vermogen om te handelen in de persoon van Christus om de Mis te offeren, verleend aan priesters; tot een speciale genade van kracht, verleend aan bisschoppen, waardoor hij zijn kudde kan onderwijzen en leiden, zelfs tot het punt van sterven zoals Christus deed.
