De wetten over scheren in het jodendom zijn divers en gedetailleerd en verschillende gemeenschappen houden zich aan verschillende gebruiken. Maar moeten Joodse mannen baarden hebben?
Het basisverbod tegen scheren komt van Leviticus, die zegt:
U zult niet de hoeken van uw hoofd ronddraaien, noch zult u de hoeken van uw baard bederven (19:27).
Zij zullen geen kaalheid op hun hoofd maken, noch zullen zij de hoeken van hun baard afscheren, noch stekken in hun vlees maken (21: 5)
Ezechiël noemt soortgelijke verboden in 44:20, die zegt:
Noch zullen [de priesters] hun hoofden scheren, noch hun lokken lang laten groeien; zij zullen alleen hun hoofden peilen.
Oorsprong van scheerverboden in het jodendom
Verboden tegen scheren komen waarschijnlijk voort uit het feit dat in bijbelse tijden het scheren of het vormen van gezichtshaar een heidense praktijk was. Maimonides zei dat het snijden van de ers van de baard een afgodische gewoonte was ( Moreh 3:37), omdat wordt aangenomen dat de Hettieten, Elamieten en Sumeriërs gladgeschoren waren. De Egyptenaren worden ook afgebeeld als zeer schoon gesneden, langwerpige sikjes.
Naast de bron van dit verbod is er Deuteronomium 22: 5, dat mannen en vrouwen verbiedt zich in de kleding te kleden en de gewoonten van het andere geslacht te beoefenen. De Talmoed nam later dit vers op om de baard op te nemen als een symbool van de volwassenheid van een man, en de Tzemach Tzedek beweerde later dat scheren deze genderverboden schond. In Shulchan Aruch 182 wordt onder dit verbod verstaan dat mannen geen haar mogen verwijderen uit gebieden waar een vrouw traditioneel (bijvoorbeeld onder de armen) zou komen.
In de boeken van Amos (8: 9-10), Jesaja (22:12) en Micha (1:16) instrueert God de rouwende Israëlieten om hun hoofd te scheren, wat in strijd is met de moderne rouwpraktijken van niet-scheren.
[God] heeft je gezegd je hoofd te scheren van verdriet om je zonden (Jesaja 22:12).
Er zijn andere vermeldingen van de eis om de baard en het haar volledig te scheren in specifieke gevallen van tzara at (Leviticus 14: 9) en voor de Nazariet om zijn hoofd te scheren gedurende zeven dagen na zijn contact met een lijk (Numeri 6: 9).
Details over Joodse baardgebruiken
De halacha (Joodse wet) dat het een man verboden is de ers van het hoofd te scheren verwijst naar het scheren van zijn haar bij de slapen, zodat de haarlijn een rechte lijn is van achter de oren naar het voorhoofd, en dit is waar payot of payos (zijkrullen) vandaan komen (Babylonian Talmud, Makot 20b).
Binnen het verbod op het scheren van de hoeken van de baard, is er een ingewikkeld begrip dat zich ontwikkelde tot vijf punten ( Shebu'ot 3b en Makkot 20a, b). Deze vijf punten kunnen op de wang nabij de slapen, de punt van de kin en een punt aan het einde van het jukbeen nabij het midden van het gezicht zijn of het kan zijn dat er twee punten op het snorgebied zijn, twee op de wang en één op de punt van de kin. Er is veel onenigheid over de details, dus de Shulchan Aruch verbiedt het scheren van de hele baard en snor.
Uiteindelijk is het gebruik van een scheermes verboden ( Makot 20a). Dit is afgeleid van het Hebreeuwse woord gelach dat in Leviticus wordt gebruikt en verwijst naar een mes tegen de huid. De rabbijnen van de Talmoed begrepen toen dat het verbod alleen geldt voor een mes en alleen voor haar dat dicht en soepel tot aan de wortels wordt geknipt ( Makkot 3: 5 en Sifra op Kedoshim 6).
Uitzonderingen op Joodse baardgebruiken
Een man kan zijn baard knippen met een schaar of een elektrisch scheerapparaat met twee snijkanten omdat er geen zorgen zijn over de snijwerking in direct contact met de huid. De redenering hierachter is dat de twee schaarbladen het snijden doen zonder contact met de huid ( Shulchan Arukh, Yoreh De'ah, 181).
Rabbi Moshe Feinstein, een 20e-eeuwse halachische autoriteit, zei dat elektrische scheerapparaten zijn toegestaan omdat ze het haar knippen door het tussen verschillende messen te vangen en het haar te slijpen. Hij verbood echter elektrische scheerapparaten waarvan de messen te scherp zijn. Volgens veel moderne rabbijnen hebben de meeste elektrische scheerapparaten zulke scherpe messen dat ze als problematisch worden beschouwd en vaak verboden zijn.
De meeste orthodoxe rabbijnse autoriteiten blijven elektrische lift-and-cut s verbieden omdat ze naar verluidt te veel werken als traditionele scheerapparaten en dus verboden zijn. Er is een manier om dit soort scheerapparaten osher te maken door de liften te verwijderen.
Er zijn vergoedingen voor het knippen en scheren van de snor als deze het eten gaat hinderen, hoewel de meeste orthodoxe joden hiervoor een elektrisch scheerapparaat zullen gebruiken. Evenzo mag een man de achterkant van de nek scheren, zelfs met een scheermes.
Deze wetten zijn niet van toepassing op vrouwen, zelfs niet met betrekking tot gezichtshaar.
Kabbalah en Joodse baardgebruiken
Volgens Kabbalah (een vorm van joodse mystiek) vertegenwoordigt de baard van een man unieke, mystieke krachten. Het symboliseert zowel de genade van God als de schepping van de wereld zoals goddelijk geïnspireerd door God. Van Isaac Luria, een beoefenaar en leraar van Kabbalah, werd gezegd dat hij zoveel kracht in de baard zag dat hij vermeed zijn baard aan te raken, opdat hij ervoor zorgde dat haren eruit zouden vallen ( Shulchan Aruch 182).
Omdat Chasidische Joden zich nauw aan Kabbalah houden, is het een van de grootste groepen Joden die zich strikt houden aan de halachot (wetten) van niet scheren.
Joodse baardgebruiken doorheen de geschiedenis
De praktijk van het laten groeien van de baard en niet scheren wordt veel toegepast door de Chasidim die hun oorsprong hebben in Oost-Europa. De rabbijnen van Oost-Europa begrepen de mitswa van het laten groeien van een baard als een verbod om je gezicht te scheren.
Terwijl een Spaanse wet uit 1408 joden verbood om baarden te laten groeien, verwijderden joden tegen het einde van de jaren 1600 in Duitsland en Italië hun baarden door puimsteen en chemische ontharingsmiddelen (een scheerpoeder of crème) te gebruiken. Deze methoden lieten het gezicht glad achter, waardoor de indruk werd geschoren en dat zou niet zijn verboden omdat ze geen scheermes gebruikten.
Gedurende de middeleeuwen varieerden de gewoonten rondom de baardgroei, waarbij joden in moslimlanden hun baarden laten groeien en mensen in landen als Duitsland en Frankrijk hun baarden verwijderden.
Moderne scheergebruiken onder joden
Tegenwoordig scheren veel Joden, hoewel de praktijk van het niet scheren algemeen wordt waargenomen in de Chasidische en ultraorthodoxe gemeenschappen, niet tijdens de drie weken van rouw voorafgaand aan Tisha b Av en tijdens het tellen van de Omer ( sefirah ) .
Evenzo scheert een joodse rouwster zich niet of krijgt hij geen kapsel voor de periode van 30 dagen van rouw na de dood van een direct familielid.
