Wat is de definitie van agnosticisme? Een agnost is iemand die niet beweert te weten dat er goden bestaan of niet. Stel je eens voor dat agnosticisme een alternatief is voor atheïsme, maar die mensen hebben meestal het verkeerde idee opgevat van de enkele, enge definitie van atheïsme. Strikt genomen gaat agnostiek over kennis, en kennis is een verwant maar losstaand onderwerp van geloof, dat het domein van theïsme en atheïsme is.
Agnostisch - Zonder kennis
A betekent zonder en gnosis betekent Weten. Vandaar agnostisch: zonder kennis, maar specifiek zonder kennis van. Het kan technisch correct zijn, maar zeldzaam om het woord ook te gebruiken voor andere kennis, bijvoorbeeld: Ik ben agnostisch over het feit of OJ Simpson zijn ex-vrouw daadwerkelijk heeft vermoord.
Ondanks dergelijke mogelijke gebruiken blijft het zo dat de term agnostiek tamelijk exclusief wordt gebruikt met betrekking tot één enkel probleem: bestaan er goden of niet? Degenen die dergelijke kennis afwijzen of zelfs dat dergelijke kennis mogelijk is, worden correct geëtiketteerd als agnostics. Iedereen die beweert dat dergelijke kennis mogelijk is of dat ze dergelijke kennis hebben, kan gnostics worden genoemd (let op de kleine letters g).
Hier verwijst gnostics niet naar het religieuze systeem dat bekend staat als het gnosticisme, maar eerder naar het soort persoon dat beweert kennis te hebben van het bestaan van goden. Omdat dergelijke verwarring gemakkelijk kan ontstaan en omdat er over het algemeen weinig behoefte is aan een dergelijk label, is het onwaarschijnlijk dat u het ooit zult zien worden gebruikt; het wordt hier alleen gepresenteerd als een contrast om agnosticisme te helpen verklaren.
Agnostiek betekent niet dat je gewoon onbeslist bent
Verwarring over agnosticisme ontstaat meestal wanneer mensen aannemen dat agnosticisme eigenlijk gewoon betekent dat een persoon niet besluit of een god bestaat of niet, en ook dat atheïsme beperkt is tot strong atheïsme de bewering dat er geen goden bestaan of kunnen bestaan. Als die veronderstellingen waar waren, zou het juist zijn om te concluderen dat agnosticisme een soort van de derde manier is tussen atheïsme en theïsme. Die veronderstellingen zijn echter niet waar.
In een commentaar op deze situatie schreef Gordon Stein in zijn essay De betekenis van atheïsme en agnostiek :
Het is duidelijk dat als theïsme een geloof in een God is en atheïsme een gebrek aan geloof in een God is, er geen derde positie of middenweg mogelijk is. Een persoon kan geloven of niet geloven in een God. Daarom heeft onze vorige definitie van atheïsme een onmogelijkheid gemaakt van het algemene gebruik van agnosticisme om te betekenen noch een geloof in God bevestigen noch ontkennen De letterlijke betekenis van agnostisch is iemand die beweert dat een of ander aspect van de realiteit is onkenbaar.
Daarom is een agnost niet alleen iemand die het oordeel over een kwestie opschort, maar eerder iemand die het oordeel opschort omdat hij vindt dat het onderwerp onkenbaar is en daarom geen oordeel kan worden gegeven. Het is daarom mogelijk dat iemand niet in een God gelooft (zoals Huxley niet deed) en toch het oordeel opschort (dat wil zeggen, een agnostisch zijn) over de vraag of het mogelijk is kennis van een God te verkrijgen. Zo iemand zou een atheïstische agnost zijn. Het is ook mogelijk om te geloven in het bestaan van een kracht achter het universum, maar te stellen (net als Herbert Spencer) dat enige kennis van die kracht onbereikbaar was. Zo iemand zou een theïstische agnost zijn.
Filosofisch agnosticisme
Filosofisch gezien kan agnosticisme worden beschreven als gebaseerd op twee afzonderlijke principes. Het eerste principe is epistemologisch omdat het berust op empirische en logische middelen voor het verwerven van kennis over de wereld. Het tweede principe is moreel omdat het erop staat dat we een ethische plicht hebben om geen claims in te dienen voor ideeën die we niet adequaat kunnen ondersteunen, hetzij door bewijs of logica.
Dus als een persoon niet kan beweren te weten, of tenminste zeker te weten, of er goden bestaan, dan kunnen ze de term agnostic goed gebruiken om zichzelf te beschrijven; tegelijkertijd dringt deze persoon er waarschijnlijk op aan dat het op een bepaald niveau verkeerd zou zijn om te beweren dat goden zeker wel bestaan of absoluut niet bestaan. Dit is de ethische dimensie van agnosticisme, voortkomend uit het idee dat een sterk atheïsme of sterk theïsme eenvoudigweg niet gerechtvaardigd is door wat we nu kennen.
Hoewel we nu een idee hebben van wat zo'n persoon weet of denkt te weten, weten we eigenlijk niet wat ze gelooft. Zoals Robert Flint in zijn boek "Agnosticism" uit 1903 verklaarde, is agnosticisme:
... eigenlijk een theorie over kennis, niet over religie. Een theïst en een christen kunnen een agnost zijn; een atheïst is misschien geen agnost. Een atheïst kan ontkennen dat er God is, en in dit geval is zijn atheïsme dogmatisch en niet agnostisch. Of hij kan weigeren te erkennen dat er een God is alleen op grond van het feit dat hij geen bewijs voor zijn bestaan waarneemt en de argumenten die naar voren zijn gebracht als bewijs daarvan ongeldig vindt. In dit geval is zijn atheïsme kritisch, niet agnostisch. De atheïst kan, en niet zelden, een agnost zijn.
Het is een simpel feit dat sommige mensen niet denken dat ze iets zeker weten, maar toch geloven en dat sommige mensen niet kunnen beweren te weten en beslissen dat dat reden genoeg is om niet te geloven. Agnostiek is dus geen alternatief, derde manier die gaat tussen atheïsme en theïsme: het is in plaats daarvan een afzonderlijke kwestie die met beide verenigbaar is.
Agnosticisme voor zowel gelovigen als atheïsten
In feite zou een meerderheid van de mensen die zichzelf als atheïst of theïst beschouwen, ook gerechtvaardigd kunnen zijn om zichzelf agnosticus te noemen. Het is bijvoorbeeld helemaal niet ongewoon dat een theïst onvermurwbaar is in hun overtuiging, maar ook streng is in het feit dat hun overtuiging gebaseerd is op geloof en niet op het hebben van absolute, onbetwistbare kennis.
Bovendien is er een zekere mate van agnostiek in elke theïst die zijn god beschouwt als ondoorgrondelijk of op werk op mysterieuze manieren. Dit alles weerspiegelt een fundamenteel gebrek aan kennis van de kant van de gelovige met betrekking tot de aard van wat zij beweren te geloven. Het is misschien niet helemaal redelijk om een sterk geloof te hebben in het licht van dergelijke erkende onwetendheid, maar dat lijkt zelden iemand tegen te houden.
