Je hebt gehoord van Zen. Je hebt misschien zelfs momenten van Zen instances van inzicht en een gevoel van verbondenheid en begrip gehad die uit het niets lijken te komen. Maar wat is zen precies?
Het wetenschappelijke antwoord op die vraag is dat Zen een school van Mahayana-boeddhisme is die ongeveer 15 eeuwen geleden in China ontstond. In China wordt het Ch'an- boeddhisme genoemd. Ch'an is de Chinese weergave van het Sanskrietwoord dhyana, dat verwijst naar een geest die verzonken is in meditatie. "Zen" is de Japanse weergave van Ch'an. Zen wordt Thien genoemd in Vietnam en Seon in Korea. In elke taal kan de naam worden vertaald als 'Meditatieboeddhisme'.
Sommige geleerden suggereren dat Zen oorspronkelijk zoiets was als een huwelijk van het taoïsme en het traditionele mahayana-boeddhisme, waarin de complexe meditatieve praktijken van mahayana de no-nonsense eenvoud van het Chinese taoïsme ontmoetten om een nieuwe tak van het boeddhisme te produceren die tegenwoordig wereldwijd bekend is.
Wees ervan bewust dat Zen een gecompliceerde praktijk is met veel tradities. In deze discussie wordt de term "Zen" in algemene zin gebruikt om alle verschillende scholen weer te geven.
Een zeer korte Zen-geschiedenis
Zen begon te ontstaan als een onderscheidende school van Mahayana-boeddhisme toen de Indiase wijze Bodhidharma (ca. 470 543) les gaf in het Shaolin-klooster van China. (Ja, het is een echte plaats, en ja, er is een historisch verband tussen kungfu en Zen.) Tot op de dag van vandaag wordt Bodhidharma de eerste patriarch van Zen genoemd.
De leer van Bodhidharma maakte gebruik van enkele ontwikkelingen die al aan de gang waren, zoals de samenvloeiing van filosofisch taoïsme met boeddhisme. Het taoïsme heeft de vroege Zen zo diep beïnvloed dat sommige filosofen en teksten door beide religies worden geclaimd. De vroege Mahayana-filosofieën van Madhyamika (ca. derde eeuw na Christus) en Yogacara (ca. derde eeuw na Christus) speelden ook een grote rol in de ontwikkeling van Zen.
Onder de Zesde Patriarch, Huineng (638 713 na Christus), wierp Zen de meeste van zijn overblijfselen van India, steeds meer Chinees en meer op de Zen waar we nu aan denken. Sommigen beschouwen Huineng, niet Bodhidharma, als de ware vader van Zen, omdat zijn persoonlijkheid en invloed tot op de dag van vandaag in Zen worden gevoeld. De ambtstermijn van Huineng stond aan het begin van wat nog steeds de Gouden Eeuw van Zen wordt genoemd. Deze Gouden Eeuw bloeide in dezelfde periode als de Tang-dynastie van China, 618 907 AD, en de meesters van deze Gouden Eeuw spreken nog steeds tot het heden door koans en verhalen.
Gedurende deze jaren organiseerde Zen zichzelf in vijf "huizen" of vijf scholen. Twee daarvan, in het Japans de Rinzai- en de Soto-scholen genoemd, bestaan nog steeds en blijven onderscheidend van elkaar.
Zen werd heel vroeg naar Vietnam overgedragen, mogelijk al in de zevende eeuw. Een reeks leraren bracht Zen naar Korea tijdens de Gouden Eeuw. Eihei Dogen (1200 5353) was niet de eerste Zen-leraar in Japan, maar hij was de eerste die een afkomst had die tot op de dag van vandaag leeft. Het Westen was geïnteresseerd in Zen na de Tweede Wereldoorlog, en nu is Zen goed ingeburgerd in Noord-Amerika, Europa en elders.
Hoe Zen zichzelf definieert
Bodhidharma's definitie:
"Een speciale overdracht buiten de Schriften;
Geen afhankelijkheid van woorden en letters;
Direct wijzend naar de geest van de mens;
Inzien in iemands aard en het bereiken van Boeddhaschap. "
Zen wordt soms gezegd "de rechtstreekse overdracht van de dharma buiten de soetra's" te zijn. Dharma verwijst naar de leringen en soetra's, in een boeddhistische context, zijn heilige teksten of geschriften, waarvan vele worden beschouwd als transcripties van de mondelinge leringen van de Boeddha. Doorheen de geschiedenis van Zen hebben leraren hun realisatie van dharma op studenten overgedragen door persoonlijk met hen samen te werken. Dit maakt het geslacht van leraren kritisch. Echte Zen-leraren kunnen hun afstamming van leraren terugvoeren naar Bodhidharma, en daarvoor naar de historische Boeddha, en zelfs naar die Boeddha's vóór de historische Boeddha.
Zeker, grote delen van de lijngrafieken moeten vertrouwen hebben. Maar als iets in Zen als heilig wordt behandeld, zijn het de afstammelingen van de leraren. Op enkele uitzonderingen na wordt het noemen van een "Zen-leraar" zonder een transmissie van een andere leraar te hebben ontvangen, beschouwd als een ernstige verontreiniging van Zen.
Zen is de laatste jaren extreem trendy geworden, en degenen die serieus geïnteresseerd zijn, worden geadviseerd op hun hoede te zijn voor iedereen die beweert een "Zen-meester" te zijn of geadverteerd. De uitdrukking "Zenmeester" is nauwelijks te horen in Zen. De titel "Zen-meester" (in het Japans, zenji ) wordt alleen postuum gegeven. In Zen worden levende Zen-leraren 'Zen-leraren' genoemd, en een bijzonder eerbiedwaardige en geliefde leraar wordt roshi genoemd, wat 'oude man' betekent.
Bodhidharma's definitie zegt ook dat Zen geen intellectuele discipline is die je uit boeken kunt leren. In plaats daarvan is het een praktijk van het bestuderen van de geest en het zien in iemands aard. Het belangrijkste hulpmiddel van deze praktijk is zazen.
Zazen
De meditatiebeoefening van Zen, in het Japans zazen genoemd, is het hart van Zen. Dagelijkse zazen is het fundament van de Zen-praktijk.
Je kunt de basis van zazen leren uit boeken, websites, video's en video's. Als je echter serieus bent over het beoefenen van een reguliere zazen-praktijk, is het belangrijk om zazen ten minste af en toe met anderen te ontmoeten; de meeste mensen merken dat het zitten met anderen de oefening verdiept. Als er geen klooster of zencentrum bij de hand is, is er misschien een 'zittende groep' leken die bij elkaar thuis zazen.
Zoals bij de meeste vormen van Boeddhistische meditatie, wordt beginners geleerd om te werken met hun adem om concentratie te leren. Zodra je concentratievermogen is gerijpt (dit kan een paar maanden duren), kun je ofwel shikantaza zitten wat betekent "gewoon zitten" of doen koan studie met een Zen-leraar.
Waarom is Zazen zo belangrijk?
Zoals we met veel aspecten van het boeddhisme zien, moeten de meeste mensen een tijdje zazen beoefenen om zazen te waarderen. In eerste instantie zou je het vooral als geestentraining kunnen beschouwen, en dat is het natuurlijk ook. Als je echter bij de praktijk blijft, zal je begrip van waarom je zit veranderen. Dit zal je eigen persoonlijke en intieme reis zijn en het lijkt misschien niet op de ervaring van iemand anders
Een van de moeilijkste delen van zazen voor de meeste mensen om te begrijpen, is zitten zonder doelen of verwachtingen, inclusief de verwachting 'verlicht' te worden. De meeste mensen zitten maanden of jaren met doelen en verwachtingen voordat de doelen zijn uitgeput en ze eindelijk leren 'gewoon te zitten'. Onderweg leren mensen veel over zichzelf.
Misschien vindt u "experts" die u zullen vertellen dat zazen optioneel is in Zen, maar dergelijke experts vergissen zich. Dit misverstand over de rol van zazen komt voort uit verkeerde interpretaties van Zen-literatuur, wat gebruikelijk is omdat Zen-literatuur vaak geen zin heeft voor lezers die van letterlijkheid houden.
Doet Zen zin?
Het is niet waar dat Zen geen zin heeft. Het 'begrijpen' ervan vereist eerder dat de taal anders wordt begrepen dan we normaal begrijpen.
Zenliteratuur zit vol met ergerlijke uitwisselingen, zoals Moshan's 'Its Peak Cannot Be Seen', die letterlijke interpretatie tarten. Dit zijn echter geen willekeurige, dadaïstische uitingen. Er is iets specifieks bedoeld. Hoe begrijp je het
Bodhidharma zei dat Zen 'rechtstreeks naar de geest wijst'. Inzicht wordt verkregen door intieme ervaring, niet door intellect of verklarend proza. Woorden kunnen worden gebruikt, maar ze worden eerder op een presentatie dan op een letterlijke manier gebruikt.
Zenleraar Robert Aitken schreef in "The Gateless Barrier":
"De presentatiemodus van communicatie is erg belangrijk in de zenboeddhistische leer. Deze modus kan worden verduidelijkt door Susanne Langer's mijlpaalboek over symbolische logica genaamd 'Filosofie in een nieuwe sleutel'. Ze onderscheidt twee soorten taal: 'Presentational' en 'Discursive'. De presentatie kan in woorden zijn, maar het kan ook een lach, een kreet, een klap of een andere vorm van communicatieve actie zijn. Het is poëtisch en niet verklarend de uitdrukking van Zen. Het discursieve daarentegen is prozaïsch en verklarend .... Het discursieve heeft een plaats in een Zen-discours zoals deze, maar het neigt de directe leer te verdunnen. "
Geen geheime decoderring zal je helpen Zenspeak te ontcijferen. Nadat je een tijdje hebt geoefend, in het bijzonder met een leraar, kun je doorgaan of niet. Wees sceptisch over verklaringen van koanstudie die op internet worden gevonden, die vaak worden doorspekt met academische verklaringen die pijnlijk verkeerd zijn, omdat de 'geleerde' de koan analyseerde alsof het discursief proza was. Antwoorden worden niet gevonden door normaal lezen en studeren; ze moeten geleefd worden
Als je Zen wilt begrijpen, moet je echt zelf de draak in de grot tegemoet treden.
De draak in de grot
Waar Zen zich ook heeft gevestigd, het is zelden een van de grotere of meer populaire sekten van het boeddhisme geweest. De waarheid is dat het een heel moeilijk pad is, vooral voor leken. Het is niet voor iedereen.
Aan de andere kant heeft Zen voor zo'n kleine sekte een onevenredige impact op de kunst en cultuur van Azië, vooral in China en Japan. Naast kung fu en andere vechtsporten heeft Zen invloed gehad op schilderen, poëzie, muziek, bloemschikken en de theeceremonie.
Uiteindelijk gaat Zen over face-to-face met jezelf komen op een zeer directe en intieme manier. Dit is niet makkelijk. Maar als je van een uitdaging houdt, is de reis de moeite waard.
bronnen
- Aitken, Robert. De gateless barrière . North Point Press, 1991.
