Het Kathina-festival is een belangrijke naleving van het Theravada-boeddhisme. Het is een tijd voor leken om doek voor gewaden en andere benodigdheden aan de monastieke sangha aan te bieden. Kathina vindt elk jaar plaats in de vier weken na het einde van Vassa, de regen trekt zich terug.
Het waarderen van Kathina vereist dat we teruggaan naar de tijd van de Boeddha en de eerste boeddhistische monniken. We beginnen met het verhaal van enkele monniken die samen een regenseizoen hebben doorgebracht. Dit verhaal komt uit de Mahavagga, dat een deel is van de Pali Vinaya-Pitaka.
Monks and the Rains Retreat
De historische Boeddha bracht het grootste deel van zijn leven door in India, dat bekend staat om zijn zomerse moessonseizoen. Naarmate het aantal volgers toenam, realiseerde hij zich dat honderden monniken en nonnen die te voet door het doorweekte landschap reisden, gewassen konden beschadigen en dieren in het wild verwonden.
Dus de Boeddha maakte een regel dat monniken en nonnen niet zouden reizen tijdens de moesson, maar het regenseizoen samen doorbrachten in meditatie en studie. Dit was de oorsprong van Vassa, de jaarlijkse terugtocht van drie maanden die nog steeds wordt waargenomen in delen van Azië met een regenseizoen. Tijdens Vassa blijven monniken in hun kloosters en intensiveren hun praktijk.
Ooit wilden dertig bosbewonende monniken het regenseizoen met de Boeddha doorbrengen en zij reisden samen naar waar hij zou verblijven. Helaas duurde de wandeling langer dan ze hadden verwacht en begonnen de moessons voordat ze de zomerresidentie van de Boeddha hadden bereikt.
De dertig monniken waren teleurgesteld maar maakten er het beste van. Ze vonden een plek om samen te blijven en ze mediteerden en studeerden samen. En na drie maanden, toen het moessonseizoen ten einde liep, haastten ze zich om de Boeddha te vinden.
Maar de wegen waren dik van modder en regen motregende nog steeds uit de wolken en druppelde van bomen, en tegen de tijd dat ze de Boeddha bereikten, waren hun gewaden modderig en doorweekt. Ze zaten op enige afstand van de Boeddha, ongemakkelijk en waarschijnlijk in verlegenheid gebracht om zulke natte, vuile gewaden te dragen in aanwezigheid van hun gerespecteerde leraar.
Maar de Boeddha begroette hen hartelijk en vroeg hoe hun terugtocht was verlopen. Hadden ze harmonieus samengewoond? Hadden ze genoeg eten gehad? Ja, zeiden ze.
Gewaden van boeddhistische monniken
Op dit punt moet worden uitgelegd dat het voor een monnik niet eenvoudig was om nieuwe gewaden te krijgen. Volgens de regels van de Vinaya konden monniken geen kleding kopen, of iemand om kleding vragen, of gewaden lenen van een andere monnik.
De gewaden van boeddhistische monniken en nonnen moesten worden gemaakt van 'puur doek', wat betekent dat doek niemand anders wilde. Dus, monniken en nonnen opruimen in afvalhopen op zoek naar weggegooide doek die was verbrand door vuur, bevlekt met bloed, of zelfs gebruikt als een lijkwade voor de crematie. Het doek zou worden gekookt met plantaardig materiaal zoals schors, bladeren, bloemen en kruiden, die het doek meestal een oranje kleur gaven (vandaar de naam "saffraangewaad"). Monniken naaiden de stukjes stof aan elkaar om hun eigen gewaden te maken.
Bovendien mochten de kloosterlingen alleen de gewaden dragen die ze droegen, en ze hadden toestemming nodig om de tijd te nemen om naar kleding te speuren. Ze mochten de overgebleven doek niet bewaren voor eigen toekomstig gebruik. Dus onze modderige bosbewonende monniken gaven zich over om beschimmelde, modderige gewaden te dragen voor hun nabije toekomst.
De Boeddha initieert Kathina
De Boeddha zag de oprechte toewijding van de bosbewonende monniken en voelde medelijden met hen. Een leek had hem net een schenking van stof gegeven, en hij gaf deze doek aan de monniken om een nieuw gewaad voor een onder hen te maken. Hij heeft ook tijdelijk enkele regels opgeschort voor alle discipelen die de Vassa-retraite hebben voltooid. Ze kregen bijvoorbeeld meer vrije tijd om hun gezinnen te zien.
De Boeddha stelde ook een procedure vast voor het geven en ontvangen van kleding om gewaden te maken.
In de maand die volgt op het einde van Vassa, kunnen geschenken van stof worden gegeven aan een sangha, of gemeenschap, van kloosterlingen, maar niet aan individuele monniken of nonnen. Gewoonlijk worden twee monniken aangewezen om doek voor de hele sangha te accepteren. Het doek moet vrij en spontaan worden gegeven; kloosterlingen vragen misschien niet om een doek of geven zelfs geen hint dat ze er wat van kunnen gebruiken.
In die tijd was het maken van een gewaad vereist om het doek op een frame te verspreiden dat 'kathina' wordt genoemd. Het woord betekent letterlijk 'hard' en het betekent ook stabiliteit en duurzaamheid. Dus, Kathina gaat niet alleen over stof; het gaat ook over een vaste toewijding aan het kloosterleven.
De Kathina-ceremonie
Tegenwoordig is Kathina een belangrijke jaarlijkse viering voor vrome leken-boeddhisten in Theravada-landen. Samen met stoffen brengen leken andere items mee die monniken nodig kunnen hebben, zoals sokken, stempels, gereedschap of brandstof.
De exacte procedure varieert een beetje, maar meestal beginnen mensen op de aangewezen dag vroeg in de ochtend hun donaties naar de tempel te brengen. Halverwege de ochtend is er een grote gemeenschapsmaaltijd, met eerst monniken en daarna leken. Na deze maaltijd kunnen mensen naar voren komen met hun geschenken, die worden geaccepteerd door de aangewezen monniken.
Monniken accepteren het doek namens de sangha en kondigen vervolgens aan wie nieuwe gewaden zullen ontvangen zodra ze zijn genaaid. Traditioneel krijgen monniken met ongewoon armoedige gewaden voorrang en daarna worden de gewaden op basis van anciënniteit aangewezen.
Zodra het doek is geaccepteerd, beginnen de monniken meteen te snijden en te naaien. Het naaien van de gewaden moet die dag worden voltooid. Wanneer de gewaden worden genaaid, meestal 's avonds, worden de nieuwe gewaden ceremonieel gegeven aan de monniken die zijn aangewezen om ze te ontvangen.
