De botsing tussen het Westen en de islam zal de komende decennia van vitaal belang zijn voor het verloop van de wereldgebeurtenissen. Islam is in feite de enige beschaving die ooit het overleven van het Westen in twijfel heeft getrokken - en meer dan eens! Wat interessant is, is hoe dit conflict niet alleen voortkomt uit de verschillen tussen de twee beschavingen, maar nog belangrijker uit hun overeenkomsten.
Er wordt gezegd dat mensen die teveel op elkaar lijken niet gemakkelijk samen kunnen leven, en hetzelfde geldt ook voor culturen. Zowel de islam als het christendom (dat als een cultureel verenigende factor voor het Westen dient) zijn absolutistische, monotheïstische religies. Beide zijn universeel, in de zin dat ze beweren dat ze van toepassing zijn op de hele mensheid in plaats van op een enkel ras of stam. Beide zijn missionair van aard, omdat ze het al lang een theologische plicht hebben om ongelovigen te zoeken en te bekeren. Zowel de Jihad als de Kruistochten zijn politieke manifestaties van deze religieuze opvattingen, en beide lopen nauw met elkaar samen.
Maar dit verklaart niet helemaal waarom de islam zoveel problemen heeft gehad met al zijn buren, niet alleen het Westen.
Religieuze spanningen
Op al deze plaatsen zijn de relaties tussen moslims en volkeren van andere beschavingen - katholiek, protestants, orthodox, hindoe, Chinees, boeddhistisch, joods - over het algemeen antagonistisch; de meeste van deze relaties zijn ooit gewelddadig geweest; velen zijn gewelddadig geweest in de jaren negentig. Waar men ook kijkt langs de omtrek van de islam, moslims hebben problemen om vreedzaam met hun buren samen te leven. Moslims maken ongeveer een vijfde van de wereldbevolking uit, maar in de jaren negentig waren ze veel meer betrokken bij geweld binnen groepen dan de mensen van andere beschavingen.
Er zijn verschillende redenen aangevoerd waarom er zoveel geweld is geassocieerd met islamitische landen. Een veel voorkomende suggestie is dat het geweld een gevolg is van het westerse imperialisme. De huidige politieke verdeeldheid tussen de landen is kunstmatige Europese creaties. Bovendien is er nog steeds wrok onder moslims voor wat hun religie en hun land moesten doorstaan onder koloniale heerschappij.
Het kan waar zijn dat deze factoren een rol hebben gespeeld, maar ze zijn ontoereikend als een volledige verklaring, omdat ze geen enkel inzicht bieden in waarom er een dergelijke strijd is tussen moslim meerderheden en niet-westerse, niet-moslim minderheden (zoals in de Sudan) of tussen moslimminderheden en niet-westerse, niet-islamitische meerderheden (zoals in India). Er zijn gelukkig andere alternatieven.
De belangrijkste problemen
Een daarvan is het feit dat de islam als religie gewelddadig begon - niet alleen met Mohammed zelf maar ook in de volgende decennia toen de islam zich door oorlog verspreidde in het Midden-Oosten.
Een tweede kwestie is de zogenaamde "onverteerbaarheid" van de islam en moslims. Volgens Huntington beschrijft dit de observatie dat moslims niet gemakkelijk assimileren met gastculturen wanneer nieuwe heersers aankomen (bijvoorbeeld met kolonisatie), noch niet-moslims gemakkelijk assimileren met een cultuur onder islamitische controle. Welke groep ook in de minderheid is, ze blijven altijd verschillend - een situatie die geen gemakkelijke analogie met christenen vindt.
In de loop van de tijd is het christendom zo flexibel geworden dat het zich aanpast aan gastculturen waar het ook gaat. Soms is dit een bron van verdriet voor traditionalisten en orthodoxe denkers die ontzet zijn door dergelijke invloeden; maar toch worden er veranderingen aangebracht en wordt diversiteit gecreëerd. Toch heeft de islam (nog?) Niet op grote schaal zo'n transitie gemaakt. Het beste voorbeeld waar enig succes is bereikt, zijn veel liberale moslims in het Westen, maar ze zijn nog steeds te weinig in aantal.
Een laatste factor is demografisch. De afgelopen decennia is er een bevolkingsexplosie geweest in moslimlanden, wat heeft geleid tot een enorme toename van werkloze mannen tussen de vijftien en dertig jaar. Sociologen in de Verenigde Staten weten dat deze groep de meeste sociale ontwrichting veroorzaakt en de meeste misdaad veroorzaakt en dat in een relatief rijke en stabiele samenleving.
In moslimlanden vinden we echter weinig van dergelijke rijkdom en stabiliteit, behalve misschien bij enkele van de politieke elites. Het verstoringspotentieel van die groep mannen is dus veel groter en hun zoektocht naar een oorzaak en een identiteit kan nog meer problemen veroorzaken.
