De zes perfecties, of paramitas, zijn gidsen voor de Mahayana-boeddhistische praktijk. Het zijn deugden die moeten worden gecultiveerd om de praktijk te versterken en iemand naar verlichting te brengen.
De Zes Perfecties beschrijven de ware aard van een verlicht wezen, dat in de Mahayana-praktijk wil zeggen dat ze onze eigen ware Boeddha-natuur zijn. Als ze niet onze ware aard lijken te zijn, is het omdat de perfecties worden verdoezeld door onze waan, woede, hebzucht en angst. Door deze perfecties te cultiveren, brengen we deze ware aard tot uitdrukking.
Oorsprong van de Paramitas
Er zijn drie verschillende lijsten met paramita's in het boeddhisme. De tien paramita's van het Theravada-boeddhisme zijn afkomstig uit verschillende bronnen, waaronder de Jataka-verhalen. Mahayana-boeddhisme, daarentegen, nam een lijst van zes paramita's uit verschillende Mahayana Sutra's, waaronder de Lotus Soetra en de Grote Soetra over de perfectie van wijsheid (Astasahasrika Prajnaparamita).
In de laatste tekst vraagt een discipel bijvoorbeeld aan de Boeddha: "Hoeveel bases voor training zijn er voor degenen die verlichting zoeken?" De Boeddha antwoordde: "Er zijn er zes: vrijgevigheid, moraliteit, geduld, energie, meditatie en wijsheid."
Prominente vroege commentaren op de Zes Perfecties zijn te vinden in Arita Sura's Paramitasamasa (ca. 3e eeuw CE) en Shantideva's Bodhicaryavatara ("Guide to the Bodhisattva Way of Life", 8e eeuw CE). Later zouden Mahayana-boeddhisten nog vier perfecties toevoegen - bekwame middelen ( upaya ), aspiratie, spirituele kracht en kennis - om een lijst van tien te maken. Maar de oorspronkelijke lijst van zes lijkt vaker te worden gebruikt
De zes perfecties in de praktijk
Elk van de zes perfecties ondersteunt de andere vijf, maar de volgorde van de perfecties is ook belangrijk. De eerste drie perfecties - vrijgevigheid, moraliteit en geduld - zijn bijvoorbeeld deugdzame praktijken voor iedereen. De resterende drie - energie of ijver, meditatie en wijsheid - gaan meer specifiek over spirituele oefening.
1. Dana Paramita: Perfectie van vrijgevigheid
In veel commentaren op de zes perfecties wordt gezegd dat vrijgevigheid een toegangsweg is tot de dharma. Vrijgevigheid is het begin van bodhicitta, het streven om verlichting voor alle wezens te realiseren, wat van cruciaal belang is in Mahayana.
Dana paramita is een echte vrijgevigheid van geest. Het is geven vanuit oprechte wens om anderen ten goede te komen, zonder verwachting van beloning of erkenning. Er mag geen egoïsme aan vastzitten. Liefdadigheidswerk gedaan om 'me goed te voelen' is niet waar dana paramita.
2. Sila Paramita: Perfection of Morality
Boeddhistische moraliteit gaat niet over onbetwistbare gehoorzaamheid aan een lijst met regels. Ja, er zijn voorschriften, maar de voorschriften zijn zoiets als zijwieltjes. Ze begeleiden ons totdat we ons eigen evenwicht vinden. Men zegt dat een verlicht wezen op alle situaties correct reageert zonder een lijst met regels te raadplegen.
In de praktijk van sila paramita ontwikkelen we onbaatzuchtig mededogen. Onderweg oefenen we verzaking uit en krijgen we waardering voor karma.
3. Ksanti Paramita: Perfection of Patience
Ksanti is geduld, tolerantie, verdraagzaamheid, uithoudingsvermogen of kalmte. Het betekent letterlijk 'in staat om te weerstaan'. Er wordt gezegd dat ksanti drie dimensies heeft: het vermogen om persoonlijke ontberingen te doorstaan; geduld met anderen; en acceptatie van de waarheid.
De perfectie van ksanti begint met acceptatie van de Vier Edele Waarheden, inclusief de waarheid van het lijden ( dukkha ). Door oefening wendt onze aandacht zich af van ons eigen lijden en naar het lijden van anderen.
Het accepteren van waarheid verwijst naar het accepteren van moeilijke waarheden over onszelf - dat we hebzuchtig zijn, dat we sterfelijk zijn - en ook het accepteren van de waarheid van de illusoire aard van ons bestaan.
4. Virya Paramita: Perfectie van energie
Virya is energie of ijver. Het komt van een oud Indiaas-Iraans woord dat 'held' betekent en het is ook de wortel van het Engelse woord 'viriel'. Dus virya paramita gaat over het doen van een moedige, heroïsche poging om verlichting te realiseren.
Om virya paramita te oefenen, ontwikkelen we eerst ons eigen karakter en moed. We doen spirituele training en wijden onze onbevreesde inspanningen toe aan het welzijn van anderen.
5. Dhyana Paramita: perfectie van meditatie
Dhyana, boeddhistische meditatie is een discipline bedoeld om de geest te cultiveren. Dhyana betekent ook 'concentratie', en in dit geval wordt grote concentratie toegepast om duidelijkheid en inzicht te bereiken.
Een woord dat nauw verwant is aan dhyana is samadhi, wat ook 'concentratie' betekent. Samadhi verwijst naar een eenpuntige concentratie waarin alle zelfgevoel wegvalt. Van dhyana en samadhi wordt gezegd dat ze de basis zijn van wijsheid, wat de volgende perfectie is.
6. Prajna Paramta: perfectie van wijsheid
In het Mahayana-boeddhisme is wijsheid het directe en intieme besef van sunyata of leegte. Heel eenvoudig, dit is de leer dat alle fenomenen zonder zelfessentie of onafhankelijk bestaan zijn.
Prajna is de ultieme perfectie die alle andere perfecties omvat. De late Robert Aitken Roshi schreef:
"De zesde Paramita is Prajna, de bestaansreden van de Boeddha Weg. Als Dana de toegang is tot de Dharma, dan is Prajna de realisatie en de andere Paramita's zijn Prajna in alternatieve vorm." ( The Practice of Perfection, p. 107)
Dat alle fenomenen zonder zelfessentie zijn, is misschien niet zo bijzonder, maar naarmate je met prajna-leringen werkt, wordt de betekenis van sunyata steeds duidelijker en kan het belang van sunyata voor het Mahayana-boeddhisme niet genoeg worden benadrukt. De zesde parameter stelt de transcendente kennis voor, waarin er helemaal geen subject-object, zelf-ander dualisme is.
Deze wijsheid kan echter niet alleen door het intellect worden begrepen. Dus hoe begrijpen we het? Door het beoefenen van de andere perfecties - vrijgevigheid, moraliteit, geduld, energie. en meditatie.
