In zijn eerste preek na zijn verlichting gaf de Boeddha een leer genaamd de vier nobele waarheden. Er wordt gezegd dat de Vier Waarheden de gehele dharma bevatten omdat alle leerstellingen van de Boeddha verbonden zijn met de Waarheden.
De eerste nobele waarheid verklaart dukkha, een Pali / Sanskriet woord dat vaak wordt vertaald als "lijden", maar dat ook kan worden vertaald als "stressvol" of "onbevredigend". Het leven is dukkha, zei de Boeddha.
Maar waarom is dit zo? De Second Noble Truth verklaart de oorsprong van dukkha ( dukkha samudaya ). De tweede waarheid wordt vaak samengevat als "Dukkha wordt veroorzaakt door verlangen", maar er is meer dan dat.
hunkering
In zijn eerste leer over de vier nobele waarheden zei de Boeddha:
"En dit, monniken is de nobele waarheid van de oorsprong van dukkha: het is verlangen dat zorgt voor verder worden - vergezeld van passie en genot, geniet hier en nu daar - verlangen naar sensueel plezier, verlangen naar worden, verlangen naar non-wording."
Het Pali-woord vertaald als "verlangen" is tanha, wat letterlijk "dorst" betekent. Het is belangrijk om te begrijpen dat verlangen niet de enige oorzaak is van de moeilijkheden in het leven. Het is alleen de meest voor de hand liggende oorzaak, het meest voor de hand liggende symptoom. Er zijn andere factoren die het verlangen creëren en voeden, en het is belangrijk om ze ook te begrijpen.
Vele soorten verlangens
In zijn eerste preek beschreef de Boeddha drie soorten tanha - verlangen naar sensueel plezier, verlangen naar worden, verlangen naar niet-worden. Laten we deze eens bekijken.
Sensueel verlangen ( kama tanha ) is gemakkelijk te herkennen. We weten allemaal hoe het is om de ene friet na de andere te willen eten omdat we de smaak verlangen, niet omdat we honger hebben. Een voorbeeld van verlangen om te worden ( bhava tanha ) zou een verlangen zijn om beroemd of krachtig te zijn. Verlangen naar niet-worden ( vibhava tanha ) is een verlangen om iets kwijt te raken. Het kan een verlangen zijn naar vernietiging of iets meer alledaags, zoals een verlangen om van een wrat op je neus af te komen.
In verband met deze drie soorten verlangen zijn soorten verlangens die in andere soetra's worden genoemd. Het woord voor de hebzucht van de Drie Vergiften is bijvoorbeeld lobha, wat een verlangen is naar iets waarvan we denken dat het ons zal bevredigen, zoals mooiere kleding of een nieuwe auto. Sensueel verlangen als belemmering om te oefenen is kamacchanda (Pali) of abhidya (Sanskriet). Al deze soorten verlangen of hebzucht zijn verbonden met tanha.
Grijpen en vasthouden
Het kan zijn dat de dingen waar we naar verlangen geen schadelijke dingen zijn. We willen misschien een filantroop worden, of een monnik of een dokter. Het is de hunkering die het probleem is, niet het ding dat naar hunkert.
Dit is een heel belangrijk onderscheid. De tweede waarheid vertelt ons niet dat we moeten opgeven waar we van houden en van genieten in het leven. In plaats daarvan vraagt de Tweede Waarheid ons om dieper in te gaan op de aard van verlangen en hoe we ons verhouden tot de dingen waar we van houden en van genieten.
Hier moeten we kijken naar de aard van vastklampen of gehechtheid. Om vast te houden, heb je twee dingen nodig - een clinger en iets om aan vast te houden. Met andere woorden, vasthouden vereist zelfreferentie, en het vereist het zien van vasthouden als los van zichzelf.
De Boeddha leerde dat het zien van de wereld op deze manier - als 'ik' hier en 'al het andere' daarbuiten - een illusie is. Verder veroorzaakt deze illusie, dit egocentrische perspectief, ons onverzadigbare verlangen. Omdat we denken dat er een 'ik' is dat moet worden beschermd, gepromoot en verwend, waar we naar hunkeren. En samen met verlangen komt jaloezie, haat, angst en de andere impulsen die ervoor zorgen dat we anderen en onszelf schaden.
We kunnen zelf niet stoppen met verlangen. Zolang we onszelf als gescheiden van al het andere beschouwen, zal het verlangen blijven bestaan.
Karma en Samsara
De Boeddha zei: "Het is hunkering die ervoor zorgt dat je verder wordt." Laten we dit eens bekijken.
In het midden van het levenswiel staan een haan, een slang en een varken, die hebzucht, woede en onwetendheid vertegenwoordigen. Vaak worden deze figuren getekend met het varken, wat staat voor onwetendheid, die de andere twee figuren leidt. Deze cijfers veroorzaken het draaien van het wiel van samsara - de cyclus van geboorte, dood, wedergeboorte. Onwetendheid is in dit geval onwetendheid over de ware aard van de werkelijkheid en de perceptie van een gescheiden zelf.
Wedergeboorte in het boeddhisme is geen reïncarnatie zoals de meeste mensen het begrijpen. De Boeddha leerde dat er geen ziel of essentie van het zelf is die de dood overleeft en naar een nieuw lichaam overgaat. Wat is het dan? Een manier (niet de enige manier) om te denken aan wedergeboorte is de vernieuwing van moment tot moment van de illusie van een gescheiden zelf. Het is de illusie die ons bindt aan samsara.
De tweede nobele waarheid is ook verbonden met karma, dat net als wedergeboorte vaak verkeerd wordt begrepen. Het woord karma betekent "vrijwillige actie". Wanneer onze acties, spraak en gedachten worden gekenmerkt door de Drie Vergiften - hebzucht, woede en onwetendheid - de vrucht van onze vrijwillige actie - karma - zal meer dukkha zijn - pijn, stress, ontevredenheid.
Wat te doen aan verlangen
De Second Noble Truth vraagt ons niet om ons terug te trekken uit de wereld en ons af te sluiten van alles wat we leuk vinden en van iedereen van wie we houden. Dat zou gewoon meer verlangen zijn - worden of niet-worden. In plaats daarvan vraagt het ons om te genieten en lief te hebben zonder vast te houden; zonder te bezitten, grijpen, proberen te manipuleren.
De Second Noble Truth vraagt ons om ons bewust te zijn van verlangen; om het te observeren en te begrijpen. En het roept ons op om er iets aan te doen.
