Het leven van Siddhartha Gautama, de persoon die we de Boeddha noemen, is gehuld in legende en mythe. Hoewel de meeste historici geloven dat er zo iemand was, weten we heel weinig over de werkelijke historische persoon. De "standaard" biografie, zoals beschreven in dit artikel, lijkt zich in de loop van de tijd te hebben ontwikkeld. Het werd grotendeels voltooid door de 'Buddhacarita', een episch gedicht geschreven door A vagho a in de tweede eeuw na Christus
Siddhartha Gautama's geboorte en familie
De toekomstige Boeddha, Siddhartha Gautama, werd geboren in de vijfde of zesde eeuw voor Christus in Lumbini (in het hedendaagse Nepal). Siddhartha is een Sanskrietnaam die 'iemand die een doel heeft bereikt' betekent, en Gautama is een familienaam.
Zijn vader, koning Suddhodana, was de leider van een grote clan genaamd de Shakya (of Sakya). Het is niet duidelijk uit de vroegste teksten of hij een erfelijke koning was of meer een stamhoofd. Het is ook mogelijk dat hij tot deze status werd gekozen.
Suddhodana trouwde met twee zussen, Maya en Pajapati Gotami. Ze zouden prinsessen zijn geweest van een andere clan, de Koliya, uit het huidige Noord-India. Maya was de moeder van Siddhartha en hij was haar enige kind. Ze stierf kort na zijn geboorte . Pajapati, die later de eerste boeddhistische non werd, voedde Siddhartha op als haar eigen.
Volgens alle verhalen behoorden Prins Siddhartha en zijn familie tot de Kshatriya-kaste van krijgers en edelen. Onder meer bekende familieleden was zijn neef Ananda, de zoon van de broer van zijn vader. Ananda zou later de discipel en persoonlijke begeleider van de Boeddha worden. Hij zou echter aanzienlijk jonger zijn geweest dan Siddhartha en zij kenden elkaar niet als kinderen.
De profetie en een jong huwelijk
Toen Prins Siddhartha een paar dagen oud was, wordt er gezegd dat een heilige man profeteerde over de prins. Volgens sommige verhalen maakten negen Brahman heilige mannen de profetie. Er werd voorspeld dat de jongen een groot heerser of een groot spiritueel leraar zou zijn. Koning Suddhodana gaf de voorkeur aan de eerste uitkomst en bereidde zijn zoon dienovereenkomstig voor.
Hij voedde de jongen in grote luxe op en beschermde hem tegen kennis van religie en menselijk lijden. Op 16-jarige leeftijd was hij getrouwd met zijn neef, Yasodhara, die ook 16 was. Dit was ongetwijfeld een huwelijk dat door de families was geregeld, zoals destijds gebruikelijk was.
Yasodhara was de dochter van een Koliya-leider en haar moeder was een zus van koning Suddhodana. Ze was ook een zus van Devadatta, die een discipel van de Boeddha werd en vervolgens, volgens sommige verhalen, een gevaarlijke rivaal.
De vier passerende bezienswaardigheden
De prins bereikte de leeftijd van 29 met weinig ervaring van de wereld buiten de muren van zijn weelderige paleizen. Hij was zich niet bewust van de realiteit van ziekte, ouderdom en dood.
Op een dag, overweldigd door nieuwsgierigheid, vroeg prins Siddhartha een wagenmenner om hem mee te nemen op een reeks ritten door het landschap. Op deze reizen was hij geschokt door het zien van een bejaarde man, vervolgens een zieke man en vervolgens een lijk. De grimmige realiteit van ouderdom, ziekte en dood greep en maakte de prins ziek.
Eindelijk zag hij een dwalende asceet. De wagenmenner legde uit dat de ascetisch iemand was die de wereld had verzaakt en de bevrijding zocht van de angst voor dood en lijden.
Deze levensveranderende ontmoetingen zouden in het boeddhisme bekend worden als de vier passerende bezienswaardigheden.
Siddhartha's verzaking
Een tijdje keerde de prins terug naar het paleisleven, maar hij genoot er geen genoegen van. Zelfs het nieuws dat zijn vrouw Yasodhara een zoon had gebaard, beviel hem niet. Het kind werd Rahula genoemd, wat 'ketenen' betekent.
Op een nacht wandelde de prins alleen door het paleis. De luxe die hem ooit had behaagd, leek nu grotesk. Muzikanten en dansende meisjes waren in slaap gevallen en liepen rond, snurkend en sputterend. Prins Siddhartha dacht na over de ouderdom, ziekte en dood die hen allemaal zou overvallen en hun lichamen in stof zouden veranderen.
Hij besefte toen dat hij niet langer tevreden kon zijn met het leven van een prins. Diezelfde nacht verliet hij het paleis, schoor zijn hoofd en veranderde zijn koninklijke kleding in een gewadenjas. Hij zag af van alle luxe die hij had gekend en begon zijn zoektocht naar verlichting.
Het zoeken begint
Siddhartha begon met het zoeken naar gerenommeerde leraren. Ze leerden hem over de vele religieuze filosofieën van zijn tijd en over hoe te mediteren. Nadat hij alles had geleerd wat ze moesten leren, bleven zijn twijfels en vragen bestaan. Hij en vijf discipelen vertrokken om zelf verlichting te vinden.
De zes metgezellen probeerden bevrijding van lijden te vinden door fysieke discipline: pijn verdragen, hun adem inhouden en bijna vasten van de honger. Toch was Siddhartha nog steeds niet tevreden.
Het drong tot hem door dat hij bij het afzien van plezier het tegenovergestelde van plezier had begrepen, namelijk pijn en zelfsterfelijkheid. Nu overwoog Siddhartha een middenweg tussen die twee uitersten.
Hij herinnerde zich een ervaring uit zijn jeugd toen zijn geest zich in een staat van diepe vrede had gevestigd. Hij zag dat het pad van bevrijding was door de discipline van de geest, en hij realiseerde zich dat hij, in plaats van uithongering, voeding nodig had om zijn kracht voor de inspanning op te bouwen. Toen hij een kom rijstmelk van een jong meisje accepteerde, gingen zijn metgezellen ervan uit dat hij de zoektocht had opgegeven, en ze lieten hem in de steek.
De verlichting van de Boeddha
Siddhartha zat onder een heilige vijgenboom ( Ficus religiosa ), ooit bekend als de Bodhi-boom ( bodhi betekent "ontwaakt"). Daar vestigde hij zich in meditatie.
De strijd in Siddhartha's geest werd gemythologiseerd als een grote strijd met Mara. De naam van de demon betekent "vernietiging" en vertegenwoordigt de passies die ons strikken en misleiden. Mara bracht enorme legers van monsters om Siddhartha aan te vallen, die stil en onaangeroerd zat. Mara's mooiste dochter probeerde Siddhartha te verleiden, maar deze poging mislukte ook.
Ten slotte beweerde Mara dat de zetel van de verlichting terecht van hem was. Mara's spirituele prestaties waren groter dan die van Siddhartha, zei de demon. Mara's monsterlijke soldaten riepen samen: "Ik ben zijn getuige!" Mara daagde Siddhartha uit: "Wie zal voor u spreken?"
Toen strekte Siddhartha zijn rechterhand uit om de aarde aan te raken, en de aarde zelf brulde: "Ik getuig u!" Mara is verdwenen. Terwijl de ochtendster aan de hemel opkwam, realiseerde Siddhartha Gautama verlichting en werd een Boeddha, die wordt gedefinieerd als 'een persoon die volledige verlichting heeft bereikt'.
De Boeddha als leraar
In het begin was de Boeddha terughoudend om te onderwijzen omdat wat hij zich had gerealiseerd niet in woorden kon worden gecommuniceerd. Alleen door discipline en helderheid van geest zouden wanen wegvallen en zou men de Grote Realiteit kunnen ervaren. Luisteraars zonder die directe ervaring zouden vastzitten in conceptualisaties en zouden zeker alles verkeerd begrijpen wat hij zei. Toch overtuigde medelijden hem om de poging te doen om door te geven wat hij zich had gerealiseerd.
Na zijn verlichting ging hij naar het Deer Park in Isipatana, gelegen in wat nu de provincie Uttar Pradesh, India is. Daar vond hij de vijf metgezellen die hem in de steek hadden gelaten en zijn eerste preek tot hen hadden uitgesproken.
Deze preek is bewaard gebleven als de Dhammacakkappavattana Sutta en draait om de vier nobele waarheden. In plaats van doctrines over verlichting te onderwijzen, koos de Boeddha ervoor om een pad van oefening voor te schrijven waardoor mensen verlichting voor zichzelf kunnen realiseren.
De Boeddha wijdde zich aan lesgeven en trok honderden volgelingen aan. Uiteindelijk raakte hij verzoend met zijn vader, koning Suddhodana. Zijn vrouw, de toegewijde Yasodhara, werd een non en een discipel. Zijn zoon Rahula werd op zevenjarige leeftijd een monnik en bracht de rest van zijn leven met zijn vader door.
De laatste woorden van de Boeddha
De Boeddha reisde onvermoeibaar door alle gebieden van Noord-India en Nepal. Hij onderwees een diverse groep volgelingen, die allemaal de waarheid zochten die hij te bieden had.
Op 80-jarige leeftijd ging de Boeddha Parinirvana binnen en liet zijn fysieke lichaam achter. Tijdens zijn overlijden verliet hij de eindeloze cyclus van dood en wedergeboorte.
Voor zijn laatste ademhaling sprak hij laatste woorden tot zijn volgers:
"Zie, o monniken, dit is mijn laatste advies aan u. Alle samengestelde dingen in de wereld zijn veranderlijk. Ze zijn niet duurzaam. Werk hard om uw eigen redding te verkrijgen."
Het lichaam van de Boeddha werd gecremeerd. Zijn overblijfselen werden geplaatst in stupa's ' diepe gebouwen' die veel voorkomen in het boeddhisme op veel plaatsen, waaronder China, Myanmar en Sri Lanka.
De Boeddha heeft miljoenen geïnspireerd
Ongeveer 2500 jaar later blijven de leerstellingen van de Boeddha belangrijk voor veel mensen over de hele wereld. Het boeddhisme blijft nieuwe volgers aantrekken en is een van de snelstgroeiende religies, hoewel velen het niet als een religie beschouwen, maar als een spiritueel pad of een filosofie. Naar schatting beoefenen tegenwoordig 350 tot 550 miljoen mensen het boeddhisme.
