In de afgelopen jaren hebben veel praktiserende psychotherapeuten de boeddhistische praktijk van mindfulness overgenomen als onderdeel van hun therapeutische toolkit. Mindfulness-gebaseerde stressreductie (MBSR) en Mindfulness-gebaseerde cognitieve therapie (MBCT) worden bijvoorbeeld gebruikt om aandoeningen zoals ADHD, depressie, angst en chronische pijn te behandelen. De resultaten zijn enorm bemoedigend.
Toch is het gebruik van mindfulness als therapie, evenals het gebruik van mindfulness om stress op de werkplek te verminderen, niet zonder nadelige gevolgen. Sommige boeddhistische leraren zijn bezorgd dat mindfulness kan worden misbruikt
The Mindfulness Controversy
In het boeddhisme is mindfulness een direct bewustzijn van het hele lichaam en geest van het huidige moment. Dit bewustzijn omvat het bewustzijn van iemands lichaam, van sensaties, van mentale toestanden en van alles zowel binnen als buiten jezelf. In de context van het boeddhisme is mindfulness een van de acht "plooien" van het achtvoudige pad, dat het raamwerk is van alle boeddhistische praktijken.
Mensen gebruiken soms het woord 'mindfulness' als synoniem voor 'meditatie', maar dat klopt niet helemaal. Er zijn mindfulness-meditaties, maar mindfulness kan ook als dagelijkse activiteit worden beoefend. Niet alle boeddhistische meditatie is mindfulness-meditatie.
In de context van de boeddhistische praktijk ondersteunen en beïnvloeden alle delen van het pad alle andere delen van het pad. Vanuit een boeddhistisch perspectief, wanneer mindfulness wordt beoefend in afzondering van de rest van het Pad, wordt het iets anders dan boeddhistische mindfulness.
Sommige boeddhistische meditatieleraren hebben hun bezorgdheid geuit dat mindfulness-meditatie, geïsoleerd van de traditionele leidende context van het pad, onvoorspelbaarder en mogelijk gevaarlijker zou kunnen zijn. Bijvoorbeeld, losgekoppeld van de andere delen van het Pad die ons leren hebzucht en woede los te laten en liefdevolle vriendelijkheid, mededogen en empathie te ontwikkelen, kan mindfulness negatieve eigenschappen versterken in plaats van positieve.
Voordat we verder gaan, moeten we duidelijk maken dat de moeilijke afleveringen het meest waarschijnlijk gebeuren bij iemand die veel mediteert, zoals mensen die gedurende meerdere dagen meditatieretraites bezoeken. Iemand die tien tot 20 minuten per dag mindfulnessoefeningen doet, zou goed moeten zijn.
De donkere kant
Hoewel meditatie in het Westen op de markt is gebracht als techniek om stress te verminderen, was dat nooit het doel van spirituele oosterse praktijken. Vanaf het begin in de Vedische traditie van India mediteerden mensen om inzicht of wijsheid te realiseren, niet om te ontspannen. De spiritueel-meditatieve reis is niet altijd een zalige. Ik vermoed dat de meesten van ons met een lange ervaring in een traditionele meditatiepraktijk er ruwe en edgy ervaringen mee hebben doorgemaakt, maar dit maakt deel uit van het spirituele 'proces'.
Af en toe zal iemand een meditatie-ervaring hebben die verontrustend of beangstigend is, zelfs nachtmerrieachtig. Mensen hebben deze afleveringen een 'donkere nacht van de ziel' genoemd en leenden een zin van de christelijke mysticus Sint-Jan van het Kruis. Voor een mysticus is een "donkere nacht" niet noodzakelijk slecht. In feite kan het een essentieel onderdeel zijn van zijn of haar specifieke spirituele reis. Maar voor iemand die mediteert om stress of depressie te verlichten, kan dit echt schadelijk zijn.
De oude meditatiepraktijken zijn erg krachtig. Ze kunnen diep in iemands psyche reiken en donkere en lelijke plekken vinden waarvan we niet wisten dat ze daar waren. Als niet goed gedaan, kan meditatie ook hallucinaties veroorzaken die meestal geen spirituele waarde hebben. Ze zijn gewoon de synapsen van je hersenen die verkeerd werken. Deze effecten zijn millennia lang beschreven in commentaren door meditatiemasters en ze zijn bekend binnen de al lang bestaande boeddhistische meditatietradities.
Maar mindfulness als therapie is nog vrij nieuw. Er is bezorgdheid dat glib-artikelen en dure seminars die mindfulness-therapieën pushen, counselors en therapeuten niet voorbereiden op alle mogelijke effecten van meditatie. Het is ook zo dat er veel slecht opgeleide meditatieleraren zijn die echt slecht advies geven. En grote aantallen mensen leren mediteren vanuit boeken, video's en internet, en oefenen meditatie volledig op zichzelf.
Moeten we ons zorgen maken?
De rotsen en riffen vermijden
Mijn eerste Zen-leraar had een beleid om mensen die met psychische problemen leken te ontmoedigen om deel te nemen aan intensieve meditatie-retraites. Af en toe adviseerde hij mensen om wat tijd in psychotherapie door te brengen voordat ze zich volledig op Zen-training stortten. Ik denk dat dit wijs was.
Mensen met recent, extreem emotioneel trauma kunnen het cultiveren van bewustzijn van lichaam, zintuigen en mentale toestanden te ruw en te intens vinden.
Als je niet geïnteresseerd bent in spirituele oefening en je mediteert om redenen van geestelijke gezondheid, is het voor bijna iedereen voordelig en veilig om vijf tot tien minuten per dag opmerkzaam te blijven. Als dat goed gaat, kun je het maximaal 20 minuten per dag pushen. Ga niet verder dan dat als je niet wordt begeleid door een therapeut of een leraar in dharma
Als je om spirituele redenen solo mediteert, raad ik je ten zeerste aan om af en toe contact op te nemen met een dharma-leraar. Een niet al te intensief weekend retraite een of twee keer per jaar met een echte, inwonende meditatiemaster is misschien net iets om te voorkomen dat je in een mystiek konijnenhol valt. Het gebeurt.
