Het zoroastrisme is misschien wel de oudste monotheïstische religie ter wereld. Het concentreert zich op de woorden van de profeet Zarathushtra, door de oude Grieken Zoroaster genoemd, en richt aanbidding op Ahura Mazda, de Heer van Wijsheid. Het erkent ook twee concurrerende principes die goed en kwaad vertegenwoordigen: Spenta Mainyu ("Bounteous Spirit") en Angra Mainyu ("Destructive Spirit"). Mensen zijn nauw betrokken bij deze strijd en houden chaos en vernietiging tegen door actieve goedheid.
Oorsprong van het zoroastrisme
De profeet Zarathushtra - later door de Grieken aangeduid als Zoroaster - richtte ongeveer 3500 jaar geleden het zoroastrisme op. Volgens teksten uit die periode is Zoroaster mogelijk geboren in 628 voor Christus, in Rhages, Iran, en is hij misschien gestorven op of nabij 551 voor Christus. Deze datums zijn echter zeer ruw; sommige onderzoekers geloven dat hij misschien wel een millennium eerder of later geleefd heeft.
Indo-Iraanse religie in de tijd van Zarathushtra was polytheïstisch (wat betekent dat mensen meerdere goden aanbaden). Hoewel details schaars zijn, heeft Zoroaster waarschijnlijk een reeds bestaande godheid verheven tot de rol van opperste schepper, waardoor de eerste monotheïstische religie ter wereld werd gecreëerd (een religie die één schepper aanbad). Het zoroastrisme heeft daarom enige overeenkomsten met oude Vedische overtuigingen; bijvoorbeeld, de ahura en daeva's (agenten van orde en chaos) in het zoroastrisme zijn te vergelijken met de asura's en deva's die strijden om macht in de vedische religie.
Het zoroastrisme groeide uit tot een van de belangrijkste religies in de antieke wereld. Van 600 voor Christus tot 650 na Christus was het de officiële religie van Perzië (het oude Iran). Tegenwoordig zijn er slechts ongeveer 190.000 zoroastriërs over de hele wereld.
Zoroastrische douane
Hoewel er Zoroastrian-tempels zijn en veel evenementen waarbij gelovigen samen aanbidden, vindt de meeste Zoroastrian-aanbidding thuis plaats. Aanbidding richt zich op de centrale ethische waarden van goede woorden, goede gedachten en goede daden. Veel Zoroastriërs bidden meerdere keren per dag, altijd geconfronteerd met een bron van vuur of licht. Hoewel het niet verplicht is, dragen sommige beoefenaars een geknoopt koord dat kusti wordt genoemd; de kusti wordt drie keer geknoopt om de drie Zoroastrische waarden te symboliseren.
Zoroastrische tempels houden altijd een vuur brandend om de eeuwige kracht van Ahura Mazda te vertegenwoordigen. Vuur wordt ook erkend als een krachtige zuiveringsinstallatie en wordt daarom gerespecteerd. Het duurt ongeveer een jaar voordat de heiligste tempelbranden zijn ingewijd, en velen branden al jaren of zelfs eeuwen. Bezoekers van de vuurtempels brengen een offer van hout, dat door een gemaskerde priester in het vuur wordt geplaatst. Het masker voorkomt dat het vuur door zijn adem wordt ontheiligd. De bezoeker wordt dan gezalfd met as van het vuur.
De ceremonie van de Zoroastrische coming-of-age wordt de Navjote of Sedreh-Pushi genoemd. Kinderen tussen de 7 en 12 jaar nemen deel aan ritueel wassen en voeren voor het eerst zelf rituelen uit.
Zoroastrische bruiloften omvatten een huwelijkscontract en vieringen die maar liefst zeven dagen kunnen duren. Getrouwde vrouwelijke familieleden houden een witte sjaal over de hoofden van het paar terwijl kegels suiker tegen elkaar worden gewreven om het huwelijk te verzoeten. De uiteinden van de sjaal worden later aan elkaar genaaid om de eenheid van het echtpaar te symboliseren.
Zoroastrische overtuigingen
Ahura Mazda, de Zoroastrische Opperste Schepper, is de enige god die wordt aanbeden, hoewel het bestaan van kleinere spirituele wezens ook wordt erkend. Het doorslaggevende ethische principe van het zoroastrisme is Humata, Hukhta, Huveshta: “goed denken, goed spreken, goed handelen.” Dit is de goddelijke verwachting van mensen, en alleen door goedheid wordt chaos op afstand gehouden. De goedheid van een persoon bepaalt hun uiteindelijke lot na de dood.
Zoroastriërs geloven dat wanneer een persoon sterft, de ziel goddelijk wordt beoordeeld. De goede zielen gaan door naar het 'beste van het bestaan', terwijl de goddelozen in kwelling worden gestraft. Naarmate het einde van de wereld nadert, zullen de doden worden opgewekt in nieuwe lichamen. De wereld zal branden, maar alleen de goddelozen zullen pijn lijden. De vuren zullen de schepping zuiveren en goddeloosheid zuiveren. Angra Mainyu zal worden vernietigd of machteloos worden gemaakt, en iedereen zal in het paradijs leven, behalve misschien de extreem slechte mensen, die volgens sommige bronnen eindeloos zullen blijven lijden.
Het is belangrijk op te merken dat, omdat het zoroastrisme zo oud is, overtuigingen en rituelen in de loop van de tijd zijn veranderd. Hoewel het zoroastrisme als een monotheïstische religie wordt beschouwd, waren er in de geschiedenis tijden waarin het geloof als duotheïstisch of polytheïstisch kan worden gekenmerkt.
Avesta, de Zoroastrische religieuze tekst
De heilige teksten van het zorastrisme worden de Avesta genoemd. De oorspronkelijke Avesta wordt verondersteld grotendeels te zijn vernietigd toen Alexander de Grote Perzië aanviel. De resterende teksten werden verzameld en gecompileerd tussen de 3e en 7e eeuw CE. De Avesta bevat meerdere secties, die elk verder zijn onderverdeeld.
- De secties Yasna en Visperad bevatten hymnes, liederen en gebeden die tijdens de erediensten worden gebruikt.
- De Vendidad beschrijft boze geesten en hun verschillende manifestaties en legt uit hoe ze te bestrijden.
- De Yashts bevatten 21 hymnes van lof.
- De Siroza beroept zich op 30 godheden die heersen over de verschillende dagen van de Zoroastrische maanden
- De Nyayeshes en Gahs omvatten gebeden tot de zon en Mithra, de maan, de wateren en vuur .
- De Frinagans zijn zegeningen om te reciteren op verschillende seizoensgebonden feesten en feestdagen en ter ere van de doden.
Zoroastrische feestdagen en vieringen
Verschillende Zoroastrische gemeenschappen herkennen verschillende kalenders voor vakantie. Terwijl Nowruz bijvoorbeeld het Nieuwjaar van Zarathoestra is, vieren Iraniërs het op de lente-equinox, terwijl Indiase Parsis het vieren in augustus. Beide groepen vieren de geboorte van Zoroaster op Khodad Sal zes dagen na Nowruz. Iraniërs markeren de dood van Zoroaster op Zarathust No Diso rond 26 december, terwijl Parsis het in mei viert.
Andere feesten zijn de Gahambar-feesten, die zes keer per jaar vijf dagen worden gehouden als seizoensgebonden feesten.
Elke maand wordt toegeschreven aan een aspect van de natuur, net als elke dag van de maand. Gan-festivals worden gehouden wanneer de dag en de maand beide geassocieerd zijn met hetzelfde aspect, zoals vuur, water, enz. Voorbeelden hiervan zijn Tirgan (water vieren), Mehrgan (Mithra of de oogst vieren) en Adargan (vuur vieren).
