Het westerse occultisme (en inderdaad de pre-moderne westerse wetenschap) is sterk gericht op een systeem van vier of vijf elementen: vuur, lucht, water en aarde, plus geest of ether. Alchemisten spraken echter vaak over nog drie elementen: kwik, zwavel en zout, waarbij sommige zich richten op kwik en zwavel.
Origins
De eerste vermelding van kwik en zwavel als basische alchemistische elementen komt van een Arabische schrijver met de naam Jabir, vaak verwesterd naar Geber, die in de late 8e eeuw schreef. Het idee werd vervolgens overgedragen aan Europese alchemistische wetenschappers. Arabieren gebruikten al het systeem van vier elementen, waarover Jabir ook schrijft.
Zwavel
De combinatie van zwavel en kwik komt sterk overeen met de dichotomie tussen mannen en vrouwen die al in het westerse denken aanwezig was. Zwavel is het actieve mannelijke principe en bezit het vermogen om verandering te creëren. Het draagt de eigenschappen van warm en droog, hetzelfde als het element vuur; het wordt geassocieerd met de zon, zoals het mannelijke principe altijd in het traditionele westerse denken is.
Kwik
Kwik is het passieve vrouwelijke principe. Hoewel zwavel verandering veroorzaakt, heeft het iets nodig om daadwerkelijk vorm te geven en te veranderen om iets te bereiken. De relatie wordt ook vaak vergeleken met het planten van een zaadje: de plant ontspringt aan het zaadje, maar alleen als er aarde is om het te voeden. De aarde staat gelijk aan het passieve vrouwelijke principe.
Kwik staat ook bekend als kwikzilver omdat het een van de weinige metalen is die bij kamertemperatuur vloeibaar is. Het kan dus gemakkelijk worden gevormd door externe krachten. Het is zilver van kleur en zilver wordt geassocieerd met vrouwelijkheid en de maan, terwijl goud wordt geassocieerd met de zon en de man.
Kwik bezit de eigenschappen koud en vochtig, dezelfde eigenschappen die worden toegeschreven aan het element water. Deze eigenschappen zijn tegengesteld aan die van zwavel.
Zwavel en kwik samen
In alchemistische illustraties vertegenwoordigen de rode koning en de witte koningin soms ook zwavel en kwik.
Zwavel en kwik worden beschreven als afkomstig van dezelfde oorspronkelijke stof; de ene kan zelfs worden beschreven als het tegenovergestelde geslacht van de andere - zwavel is bijvoorbeeld het mannelijke aspect van kwik. Omdat de christelijke alchemie gebaseerd is op het concept dat de menselijke ziel tijdens het herfstseizoen gesplitst was, is het logisch dat deze twee krachten als aanvankelijk verenigd worden beschouwd en weer eenheid nodig hebben.
Zout
Zout is een element van substantie en lichamelijkheid. Het begint als grof en onzuiver. Door alchemistische processen wordt zout afgebroken door op te lossen; het wordt gezuiverd en uiteindelijk omgezet in puur zout, het resultaat van de interacties tussen kwik en zwavel.
Het doel van alchemie is dus om het zelf tot niets te ontdoen en alles bloot te laten om te worden onderzocht. Door zelfkennis te verwerven over iemands aard en iemands relatie tot God, wordt de ziel hervormd, de onzuiverheden verwijderd en wordt het verenigd in een puur en ongedeeld ding. Dat is het doel van alchemie.
Lichaam, geest en ziel
Zout, kwik en zwavel staan gelijk aan de begrippen lichaam, geest en ziel. Lichaam is het fysieke zelf. De ziel is het onsterfelijke, spirituele deel van de persoon dat een individu definieert en hem uniek maakt onder andere mensen. In het christendom is de ziel het deel dat wordt beoordeeld na de dood en leeft voort in de hemel of de hel, lang nadat het lichaam is omgekomen.
Het concept van geest is de meeste mensen veel minder bekend. Veel mensen gebruiken de woorden ziel en geest door elkaar. Sommigen gebruiken het woord geest als synoniem voor geest. Evenmin is in dit verband van toepassing. De ziel is persoonlijke essentie. De geest is een soort medium van overdracht en verbinding, of die verbinding bestaat tussen lichaam en ziel, tussen ziel en God, of tussen ziel en de wereld.
