Het negende gebod luidt:
Gij zult geen valse getuigenis spreken tegen uw naaste. (Exodus 20:16)
Dit gebod is enigszins ongebruikelijk onder degenen die zogenaamd door de Hebreeën zijn gegeven: terwijl andere geboden waarschijnlijk kortere versies hadden die later werden toegevoegd, heeft dit een iets langer formaat dat tegenwoordig door de meerderheid van de christenen wordt ingekort. Meestal gebruiken mensen het alleen als ze het citeren of er een lijst van maken: ze zullen geen valse getuigenis afleggen.
Het einde verlaten, 'tegen je buurman', is niet noodzakelijk een probleem, maar het voorkomt moeilijke vragen over wie zich kwalificeert als buurman en wie niet. Je zou bijvoorbeeld aannemelijk kunnen stellen dat alleen bloedverwanten, mede-religieuzen of landgenoten zich kwalificeren als buren, waardoor het rechtvaardigen valse getuigenis af te leggen tegen niet-familieleden, mensen van een andere religie, mensen van een andere natie, of mensen van een verschillende etniciteit.
Dan is er de vraag wat precies wordt verondersteld valse getuigen te zijn.
Wat is valse getuige?
Het lijkt erop dat het concept van 'valse getuige' oorspronkelijk bedoeld was om niets meer te verbieden dan voor een rechtbank te liegen. Voor de oude Hebreeën kon iedereen die tijdens zijn getuigenis werd gelogen, worden gedwongen zich te onderwerpen aan elke straf die de beschuldigde zou zijn opgelegd - zelfs inclusief de dood. Er moet aan worden herinnerd dat het rechtssysteem van die tijd geen functie van officier van justitie omvatte. In feite diende iedereen die naar voren kwam om iemand van een misdrijf te beschuldigen en tegen hem te getuigen als aanklager voor de mensen.
Een dergelijk begrip wordt vandaag de dag zeker geaccepteerd, maar alleen in de context van een veel bredere lezing die alle vormen van liegen verbiedt. Dit is niet helemaal onredelijk, en de meeste mensen zullen het erover eens zijn dat liegen verkeerd is, maar tegelijkertijd zullen de meeste mensen het er ook mee eens zijn dat liegen de juiste of zelfs noodzakelijke dingen zijn om te doen. Dat zou echter niet worden toegestaan door het negende gebod, omdat het op een absolute manier wordt geformuleerd die geen uitzonderingen toestaat, ongeacht de omstandigheden of gevolgen.
Tegelijkertijd zou het echter veel moeilijker zijn om situaties te bedenken waarin het niet alleen acceptabel, maar misschien zelfs beter is om in een rechtbank te liegen, en dit zou de absolute formulering van het gebod maken minder een probleem. Het lijkt er dus op dat een beperkte lezing van het negende gebod meer gerechtvaardigd zou kunnen zijn dan een bredere lezing, omdat het onmogelijk en misschien ook onverstandig zou zijn om daadwerkelijk een bredere lezing te volgen.
Sommige christenen hebben geprobeerd het bereik van dit gebod uit te breiden met nog meer dan de brede lezing hierboven. Ze hebben bijvoorbeeld betoogd dat gedrag zoals roddelen en opscheppen kwalificeren als valse getuigenis tegen hun buurman. Verboden tegen dergelijke daden zijn misschien redelijk, maar het is moeilijk in te zien hoe ze redelijkerwijs onder dit gebod kunnen vallen. Roddel is misschien tegen je buurman, maar als het waar is, kan het nauwelijks vals zijn. Opscheppen kan vals zijn, maar in de meeste omstandigheden zou het niet tegen zijn buurman zijn.
Dergelijke pogingen om de definitie van "valse getuige" te verbreden, lijken op pogingen om ongewenst gedrag absoluut te verbieden zonder de inspanning te hoeven leveren om dergelijke verboden echt te rechtvaardigen. De tien geboden hebben immers een 'goedkeuringsstempel' van God, dus uitbreiding van wat een gebod inhoudt, lijkt misschien een aantrekkelijkere en effectievere benadering dan het verbieden van gedrag met louter door de mens gemaakte wetten en regels.
