In het Westen noemen boeddhistische nonnen zichzelf niet altijd 'nonnen', ze noemen zichzelf liever 'kloosterlingen' of 'leraren'. Maar "non" zou kunnen werken. Het Engelse woord "non" komt van de oud-Engelse non, die kan verwijzen naar een priesteres of een vrouw die onder religieuze geloften leeft.
Het Sanskrietwoord voor boeddhistische vrouwenkloosters is bhiksuni en de Pali is bhikkhuni . Ik ga hier met de Pali, die wordt uitgesproken als BI- koo-nee, nadruk op de eerste lettergreep. De "i" in de eerste lettergreep klinkt als de "i" in tip of verbannen .
De rol van een non in het boeddhisme is niet precies hetzelfde als de rol van een non in het christendom. In het christendom zijn kloosters bijvoorbeeld niet hetzelfde als priesters (hoewel dat allebei kan zijn), maar in het boeddhisme is er geen onderscheid tussen kloosters en priesters. Een volledig geordende bhikkhuni kan lesgeven, prediken, rituelen uitvoeren en ceremoniën houden, net als haar mannelijke tegenhanger, een bhikkhu (boeddhistische monnik).
Dit wil niet zeggen dat bhikkhunis gelijkheid hebben genoten met bhikkhus. Zij hebben niet.
De eerste Bhikkunis
Volgens de boeddhistische traditie was de eerste bhikkuni de tante van de Boeddha, Pajapati, soms Mahapajapati genoemd. Volgens de Pali Tipitaka weigerde de Boeddha eerst vrouwen te wijden en gaf hij vervolgens toe (na aandringen van Ananda), maar voorspelde dat de opname van vrouwen ervoor zou zorgen dat de dharma veel te snel zou worden vergeten.
Geleerden merken echter op dat het verhaal in de Sanskriet- en Chinese versies van dezelfde tekst niets zegt over de tegenzin van de Boeddha of de interventie van Ananda, wat ertoe leidt dat sommigen concluderen dat dit verhaal later door een onbekende redacteur aan de Pali-geschriften is toegevoegd.
Regels voor Bhikkunis
De regels van de Boeddha voor de kloosterorden zijn vastgelegd in een tekst genaamd Vinaya. De Pali Vinaya heeft ongeveer twee keer zoveel regels voor bhikkunis als voor bhikkus. In het bijzonder zijn er acht regels genaamd de Garudhamma's die in feite alle bhikkunis ondergeschikt maken aan alle bhikkus. Maar nogmaals, de Garudhamma's zijn niet te vinden in versies van dezelfde tekst die in het Sanskriet en Chinees zijn bewaard.
The Lineage Problem
In veel delen van Azië mogen vrouwen niet volledig worden gewijd. De reden - of het excuus - hiervoor heeft te maken met de lijntraditie. De historische Boeddha bepaalde dat volledig geordende bhikkhus aanwezig moet zijn bij de wijding van bhikkhus en volledig geordende bhikkhus en bhikkhunis aanwezig moeten zijn bij de wijding van bhikkhunis. Wanneer uitgevoerd, zou dit een ononderbroken lijn van ordeningen creëren die teruggaan naar de Boeddha.
Er wordt gedacht dat er vier geslachten van bhikkhu-overdracht zijn die ongebroken blijven, en deze geslachten overleven in vele delen van Azië. Maar voor bhikkhunis is er slechts één ononderbroken lijn, die overleeft in China en Taiwan.
Het geslacht van Theravada bhikkhunis stierf in 456 CE, en Theravada-boeddhisme is de dominante vorm van het boeddhisme in Zuidoost-Azië - in het bijzonder, Birma, Laos, Cambodja, Thailand en Sri Lanka. Dit zijn allemaal landen met sterke mannelijke monastieke sangha's, maar vrouwen kunnen alleen nieuwelingen zijn, en in Thailand zelfs dat niet. Vrouwen die proberen te leven als bhikkunis ontvangen veel minder financiële steun en er wordt vaak van hen verwacht dat ze koken en schoonmaken voor de bhikkhus.
Recente pogingen om Theravada-vrouwen te wijden - soms met geleende Chinese bhikkunis - waren succesvol in Sri Lanka. Maar in Thailand en Birma is elke poging om vrouwen te wijden verboden door de hoofden van de bhikkhu-bevelen.
Het Tibetaanse boeddhisme heeft ook een probleem van ongelijkheid, omdat de bhikkhuni-geslachten eenvoudigweg nooit in Tibet zijn geraakt. Maar Tibetaanse vrouwen leven al eeuwen als nonnen met gedeeltelijke wijding. Zijne Heiligheid de Dalai Lama heeft ervoor gepleit dat vrouwen volledige wijding krijgen, maar hij mist de autoriteit om hierover eenzijdig uitspraak te doen en moet andere hoge lama's overtuigen dit toe te staan.
Zelfs zonder de patriarchale regels en glitches zijn vrouwen die willen leven als discipelen van de Boeddha niet altijd aangemoedigd of ondersteund. Maar er zijn sommigen die de tegenslagen hebben overwonnen. De Chinese Chan (Zen) traditie herinnert zich bijvoorbeeld vrouwen die meesters werden, zowel door mannen als vrouwen gerespecteerd.
De moderne Bhikkuni
Tegenwoordig gedijt de bhikkhuni-traditie tenminste in delen van Azië. Een van de meest prominente boeddhisten in de wereld van vandaag is bijvoorbeeld een Taiwanese Bhikkuni, Dharma Master Cheng Yen, die een internationale hulporganisatie heeft opgericht die de Tzu Chi Foundation wordt genoemd. Een non in Nepal, Ani Choying Drolma, heeft een stichting voor school en welzijn opgericht om haar dharma-zusters te ondersteunen.
Terwijl de kloosterorden zich in het Westen verspreidden, zijn er enkele pogingen tot gelijkheid geweest. Monastieke Zen in het Westen wordt vaak bijgestaan, waarbij mannen en vrouwen als gelijken leven en zichzelf 'monastiek' noemen in plaats van monnik of non. Sommige rommelige seksschandalen suggereren dat dit idee misschien wat werk nodig heeft. Maar er zijn steeds meer Zen-centra en kloosters die nu worden geleid door vrouwen, wat een aantal interessante effecten kan hebben op de ontwikkeling van de westerse Zen.
Inderdaad, een van de geschenken die westerse bhikkunis hun Aziatische zussen ooit kunnen geven, is een grote dosis feminisme.
