De meerderheid van religieuze en spirituele bewegingen kunnen worden gegroepeerd in een van zes categorieën op basis van hun fundamentele overtuigingen. Dit wil niet zeggen dat ze allemaal hetzelfde geloven, alleen dat hun geloofsstructuur vergelijkbaar kan zijn.
Van de enige god van monotheïsme-religies tot de 'geen god' van atheïstische overtuigingen, om spirituele overtuigingen te begrijpen, is het belangrijk om te begrijpen hoe ze zich tot elkaar verhouden. Het onderzoeken van deze zes soorten geloof is een perfecte plek om te beginnen.
monotheïsme
Monotheïstische religies erkennen het bestaan van slechts één god. Monotheïsten erkennen wel of niet ook het bestaan van minder spirituele wezens, zoals engelen, demonen en geesten. Deze zijn echter altijd ondergeschikt aan een enkel 'opperwezen' en verdienen niet de aanbidding die voor die god is gereserveerd.
Wanneer mensen denken aan monotheïstische religies, denken ze meestal aan het jodendom, het christendom en de islam: de drie belangrijkste joods-christelijke religies. Er zijn echter een aantal extra monotheïstische godsdiensten. Sommige hiervan zijn ook joods-christelijke religies of op zijn minst beïnvloed door hen, zoals Vodou, de Rastafari-beweging en het Baha'i-geloof. Anderen bestaan onafhankelijk, zoals het zoroastrisme en Eckankar.
Een religie die de eer van een enkele specifieke god eist, maar het bestaan van anderen erkent, staat bekend als een henotheïsme.
dualisme
Dualisme erkent het bestaan van precies twee goden, die tegengestelde krachten vertegenwoordigen. Gelovigen eren slechts één die aanbidding verdient, in het algemeen door ze te associëren met goedheid, orde, heiligheid en spiritualiteit. De ander wordt verworpen als een wezen van kwaad, corruptie en / of materialiteit.
Religies zoals het christendom en het zoroastrisme erkennen een enkele god, maar ze erkennen ook een wezen van corruptie, dat moet worden afgewezen. In beide gevallen is het corrupte wezen echter geen god, maar eerder iets van mindere status.
Als zodanig worden deze religies niet als dualistisch beschouwd, maar in plaats daarvan als monotheismen. De theologische verschillen kunnen aanzienlijk zijn tussen de twee weergaven.
Polytheïsme
Polytheïsme is elke religie die meer dan één god eert, maar niet in een dualistische relatie. De meeste polytheïstische religies erkennen tientallen, honderden, duizenden of zelfs miljoenen goden. Hindoeïsme is een perfect voorbeeld, net als een aantal minder bekende religies die zijn voortgekomen uit zijn overtuigingen.
Geloven in meerdere goden betekent niet dat een polytheïst regelmatig dergelijke goden aanbidt. Integendeel, ze benaderen de goden als nodig, en kunnen er een of meerdere hebben met wie ze zich bijzonder dicht bij voelen.
Polytheïstische goden zijn over het algemeen niet almachtig, in tegenstelling tot monotheïstische goden die vaak worden verondersteld onbeperkte macht te hebben. In plaats daarvan heeft elke god zijn of haar eigen invloedssferen of interesses.
atheïstische
Een atheïstische religie is er een die uitdrukkelijk verklaart dat er geen goddelijke wezens zijn. Het gebrek aan bovennatuurlijke wezens wordt in het algemeen ook algemeen geaccepteerd maar niet specifiek inherent aan de term.
De Raëliaanse beweging is een actief atheïstische beweging. Formele acceptatie in de religie houdt in dat men afstand doet van eerdere religies en het feit omarmt dat er geen goden zijn. In plaats daarvan wordt de schepping van het menselijk ras toegeschreven aan geavanceerde levensvormen die buiten de planeet Aarde leven. Het zijn hun wensen, niet de wensen van een bovennatuurlijk wezen, dat we moeten trachten te omarmen voor de verbetering van de mensheid.
LaVeyan Satanisme wordt meestal beschreven als atheïstisch satanisme, hoewel er geen formele verklaring voor is. Sommige van deze satanisten beschrijven zichzelf misschien als agnostisch.
Non-theïstische
Een niet-theïstische religie concentreert zich niet op het bestaan van goden, maar ontkent ook hun bestaan niet. Als zodanig kunnen leden gemakkelijk een verzameling van atheïsten, agnosten en theïsten zijn.
Theïstische gelovigen integreren hun overtuigingen in een godheid of godheden vaak met de niet-theïstische religie, in plaats van de twee overtuigingen als afzonderlijke entiteiten te behandelen. Unitaristisch Universalisme benadrukt bijvoorbeeld veel humanistische overtuigingen. Een theïstische Universalistische Universalist kan deze waarden gemakkelijk begrijpen als zijnde de wens van God of als onderdeel van Gods ontwerp.
Persoonlijke ontwikkeling beweging
Persoonlijke ontwikkelingsbewegingen omvatten een zeer breed scala aan overtuigingen en praktijken. Velen zijn niet uitgesproken religieus, hoewel sommige dat wel zijn.
Persoonlijke ontwikkelingsbewegingen richten zich primair op technieken voor gelovigen om zichzelf op een bepaalde manier te verbeteren. Wanneer deze technieken een spirituele of bovennatuurlijke component in hun begrip hebben, worden ze vaak gecategoriseerd als religieus.
Sommige mensen kijken naar persoonlijke ontwikkelingsbewegingen om dingen specifiek in zichzelf te repareren, zoals gezondheid, bekwaamheid of intelligentie. Ze willen misschien ook hun band met de wereld verbeteren, meer positieve invloeden aantrekken en negatieve invloeden verdrijven.
Ze zijn misschien op zoek naar zeer tastbare resultaten, zoals rijkdom en succes. Tegelijkertijd begrijpen ze dat er een soort verandering in zichzelf moet plaatsvinden om deze verlangens te manifesteren.
