Zie je de wereld in zwart en wit of zijn er grijstinten? Alles classificeren - concepten, mensen, ideeën, etc. - in twee volledig tegenovergestelde groepen in plaats van een middenweg te zien, wordt 'Zwart en Wit Denken' genoemd. Het is een veel voorkomende logische denkfout die we allemaal vrij vaak maken.
Wat denkt zwart-wit?
Mensen hebben een sterke behoefte om alles te categoriseren; dit is geen fout maar eerder een pluspunt. Zonder ons vermogen om geïsoleerde voorbeelden te nemen, ze in groepen te verzamelen en vervolgens te generaliseren, zouden we geen wiskunde, taal of zelfs het vermogen tot coherent denken hebben. Zonder het vermogen om te generaliseren van het specifieke naar het abstracte, zou je dit nu niet kunnen lezen en begrijpen. Desalniettemin, zo belangrijk als het is, kan het nog steeds te ver worden doorgevoerd.
Een van de manieren waarop dit kan gebeuren, is wanneer we te ver gaan in het beperken van onze categorieën. Natuurlijk kunnen onze categorieën niet oneindig zijn. We kunnen bijvoorbeeld niet elk object en elk concept in zijn eigen unieke categorie plaatsen, los van al het andere. Tegelijkertijd kunnen we ook niet proberen om absoluut alles in één of twee volledig ongedifferentieerde categorieën te plaatsen.
Wanneer deze laatste situatie zich voordoet, wordt dit gewoonlijk 'zwart en wit denken' genoemd. Dit wordt genoemd vanwege de neiging van de twee categorieën om zwart en wit te zijn; goed en kwaad of goed en kwaad.
Technisch gezien kan dit als een soort valse dichotomie worden beschouwd. Dit is een informele misvatting die zich voordoet wanneer we slechts twee keuzes in een argument krijgen en moeten kiezen. Dat is ondanks het feit dat er meerdere opties zijn waaraan niet voldoende aandacht is besteed.
De denkfout van zwart en wit denken
Wanneer we het slachtoffer worden van Black and White Thinking, hebben we per ongeluk een heel scala aan mogelijkheden teruggebracht tot de twee meest extreme opties. Elk is het tegenovergestelde van de andere, zonder dat er grijstinten tussen zitten. Vaak zijn die categorieën van onze eigen creatie. We proberen de wereld te dwingen zich te conformeren aan onze vooroordelen over hoe het eruit zou moeten zien.
Als een al te algemeen voorbeeld: veel mensen staan erop dat wie niet "met" ons is "tegen" ons moet zijn. Ze kunnen dan terecht als een vijand worden behandeld.
Deze tweedeling veronderstelt dat er slechts twee mogelijke categorieën zijn - bij ons en tegen ons - en dat alles en iedereen tot het eerste of het laatste moet behoren. Mogelijke grijstinten, zoals het eens zijn met onze principes maar niet met onze methoden, worden volledig genegeerd.
Natuurlijk moeten we niet de analoge fout maken om aan te nemen dat dergelijke dichotomieën nooit geldig zijn. Eenvoudige proposities kunnen vaak worden gecategoriseerd als waar of onwaar.
Mensen kunnen bijvoorbeeld worden verdeeld in degenen die in staat zijn een taak uit te voeren en degenen die dit momenteel niet kunnen. Hoewel veel vergelijkbare situaties kunnen worden gevonden, zijn ze meestal niet het onderwerp van discussie.
Het zwart en wit van controversiële kwesties
Waar Black and White Thinking een live-issue is en een echt probleem is in debatten over onderwerpen als politiek, religie, filosofie en ethiek.
Hierin is zwart en wit denken als een infectie. Het vermindert de discussietermijnen onnodig en elimineert een hele reeks mogelijke ideeën. Heel vaak demoniseert het ook anderen door ze impliciet in het 'zwarte' te categoriseren - het kwaad dat we moeten vermijden.
Onze kijk op de wereld
De basishouding achter zwart en wit denken kan vaak ook een rol spelen bij andere kwesties. Dit geldt met name voor de manier waarop we de toestand van ons leven evalueren.
Mensen die bijvoorbeeld een depressie ervaren, zelfs in milde vormen, zien de wereld vaak in zwart-wit. Ze categoriseren ervaringen en gebeurtenissen in extreme terminologie die past bij hun over het algemeen negatieve kijk op het leven.
Dit wil niet zeggen dat iedereen die zich bezighoudt met zwart en wit denken depressief is of noodzakelijkerwijs lijdt of negatief is. In plaats daarvan is het eenvoudig om op te merken dat een dergelijk patroon een gemeenschappelijk patroon heeft. Het kan worden gezien in de context van depressie en in de context van onjuiste argumenten.
Het probleem betreft de houding die men aanneemt ten opzichte van de wereld om ons heen. We staan er vaak op dat het in overeenstemming is met onze vooroordelen in plaats van ons denken aan te passen om de wereld te accepteren zoals hij is.
